شيخ بهايى، از عالمان پر آوزه عهد صفوى، در نيمه دوم قرن دهم, و سه دهه اول قرن يازدهم هجرى است. زندگى شيخ، آنقدر پر ماجرا بوده که عليرغم نگارش کتابها و مقالههاي متعدد، هنوز هم زواياى کشف نشده اى از گوشه هاى حيات علمى، اجتماعى و سياسى وى باقى مانده است.
نگارنده، در اثناى تحقيقات خود، هر کجا به مطلب جديدى درباره شيخ بهايى برخورد کرده، از لا به لاى نسخ خطى، يادداشت نموده كه بخشى از آنها، در اينجا تقديم ارباب نظر مى گردد.