3. نسخه کتابخانه سيد محمّد رضا تبريزى در نجف اشرف، که به خط سيد محمّد على بن محمّد بن عبداللّه موسوى لاريجانى شاه آبادى اصفهانى، و احتمالاً داراى تاريخ تحرير 1241 ق بوده است. اين نسخه نيز ناقص الآخر است (همان).
4. نسخه کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه( در قم. اين نسخه، که رساله پنجم از يک مجموعه است، ظاهراً به خط محمّد يوسف لاهيجى باشد. تاريخ تحرير رساله قبل از رساله حاضر، ذيقعده 1029 ق است. با اين وجود نبايد کاتب و حدود تاريخ کتابت نسخه، غير از کاتب و تاريخ نسخه قبل بوده باشد. در حاشيه اين رساله آمده است:
هذا من جملة القواعد التى خطرت ببال العاطر لبهاء الملة والدين شيخ بهاء الدين محمّد العاملى نقلته من خطه سلمه اللّه (فهرست نسخههاي خطي کتابخانه آستانه مقدسه حضرت معصومه(: ج 2 ص 274 ـ 275 ش 639).
جمله دعايىِ «سلمه اللّه »، و همچنين تاريخ تحرير رساله قبل، نشان از آن دارد که اين رساله در زمان حيات شيخ، کتابت شده است. همچنين قابل ذکر است که در حاشيه رساله قبل، که «رسالة فى جهة القبلة» از شيخ بهايى است، آمده است «قابلته مع ام النسخ» که مى توان نشانِ اهميت و دقت مجموعه باشد. متأسفانه از سرگذشت سه نسخه موجود در نجف اشرف، هيچ اطلاعى در دست نيست، و نسخه آستانه قم نيز سوگمندانه، ناقص است، و تنها دو فصل از افادات شيخ را داراست.
ما با اتکا به تنها نسخه موجود، که نسخه کتابخانه آستانه قم است، کلمات شيخ را مى آوريم، شايد روزى با دست يابى به نسخه ديگرى، اين گفتار کامل شود. از آنجا که شيخ بهايى در انتخاب اين قول ظاهراً متفرد است، و اين رساله نيز ناقص مانده است، براى آنکه مباحث به سرانجام برسد، کلمات شيخ در مشرق الشمسين را در انتهاى اين رساله مى آوريم.
رسالة في محمّد بن إسماعيل
به الاستعانة
هذه فصول أمليتها على سبيل الإستعجال، يتعلق بتنقيح حال بعض الرجال وباللّه التوفيق. قد اشتهر الإشکال في محمّد بن إسماعيل، الذي يروي عنه الکليني بغير واسطة، وهو يروي عن الفضل بن شاذان بغير واسطة، قال ابن داوود في کتابه:
إذا وردت رواية عن محمّد بن يعقوب عن محمّد بن إسماعيل ففي صحّتها قولان، فإنّ في لقائه له إشکالاً فتقف الرواية لجهالة الواسطة بينهما وإن کانا مرضيين معظّمين (رجال ابن داوود: ص 306). انتهى کلامه.