درنگی بر نسخه تصحیح شده فهرست شیخ طوسی توسط سید عبدالعزیز طباطبائی

نشریه : مطالعات اعتبارسنجی حدیث

نویسنده : پديدآورنده : سید محمد جواد شبیری
پديدآورنده : محمد باقر ملکیان

چکیده :

فهرست شیخ طوسی یکی از مصادر رجالی است که به صورت کامل نقل شده است. موقعیت علمی شیخ طوسی و جایگاه کتاب فهرست در اعتبار سنجی، باعث شده است نسخه‌های زیادی از این کتاب رونوشت شود، ولی این نسخه‌ها دارای اختلاف بوده و اشتباهاتی دارند. از این‌رو برخی از محققین همچون الویس اسپرنگر، سید محمّد‌صادق بحر‌العلوم، شیخ جواد قیومی و سید عبد‌العزیز طباطبایی در صدد بر آمدند تا نسخه‌ای تصحیح شده از این کتاب ارائه نمایند. در این نوشتار با بررسی فرضیه‌هایی به‌منظور دست یافتن به علل کاستی‌های کتاب فهرست و شناخت عوامل اثرگذار در آن، موفقیت محققین در تصحیح مورد ارزیابی قرار گرفته و بر اساس صحیح‌ترین و عالمانه‌ترین تصحیح این کتاب یعنی تصحیح محقق طباطبایی، به پژوهش دربارۀ لغزش‌های باقی مانده در این تصحیح و اصلاح آنها پرداخته شده است. هر چند شمار این خطاها در مقایسه با حجم کتاب فهرست به واقع ناچیز است، اما همین تعداد هم می‌تواند در پژوهش‌های رجالی بسیار اثرگذار باشد. از این‌رو بر پایۀ روش استنادی- تحلیلی و با استفاده از کتب رجالی و حدیثی بیست و پنج مورد از این اشتباهات را برشمرده و آنها را تصحیح می‌کنیم.