تضعيف محمّد بن سنان
تضعيف محمّد بن سنان، به اين چند امر بر ميگردد:
1. آراي علماي حديث و رجال
نجاشي در کتاب الفهرست، به نقل از ابو العبّاس احمد بن محمّد بن سعيد، درباره محمّد بن سنان چنين آورده است:
إنه روي عن الرضا( ... و له مسائل عنه معروفة و هو رجل ضعيف جدّاً لا يعوَّل عليه و لايلتفت إلى ما تفرّد به (همان جا).
شيخ طوسي نيز در کتاب الرجال، از وي با تعبير ضعيف (رجال الطوسي: ص 364) و در کتاب الفهرست، با تعبير و قد طعن عليه و ضعف (الفهرست: ص 219) و در کتاب تهذيب الأحکام، با تعبير ضعيف عند نقّاد الأخبار (تهذيب الأحکام: ج 7 ص 361) ياد کرده است.
شيخ مفيد، در الرسالة الهلالية، بعد از نقل حديثِ شهر رمضان ثلاثون يوماً لاينقص أبداً ، ميگويد:
و هذا حديث شاذٌّ نادر غيرُ معتمد عليه، في طريقه محمّد بن سنان، و هو مطعون فيه لا تختلف العصابةُ في تهمته و ضعفه ... (الفوائد الرجالية: ج 3، ص 249 ـ 277).
ابن غضائري، درباره محمّد بن سنان گفته است:
ضعيف غال، يضع، لا يلتفت إليه (معجم رجال الحديث: ج 17 ص 168).
ابن داوود، در کتاب الرجال خود، بعد از آوردن اقوال نجاشي و شيخ طوسي مبني بر ضعف و طعن محمّد بن سنان، از زبان خود وي نقل کرده که قبل از مرگش گفته است:
لاترووا عنّي ممّا حدّثتُ شيئاً، فإنّما هي کتب اشتريتها من السوق!
و سپس مينويسد:
الغالب على حديثه الفساد (رجال ابن داوود: ص 273).
برخي از علماي متقدّم، مانند محقّق حلي، علاّمه حلّي و شهيد ثاني نيز محمّد بن سنان را تضعيف کردهاند.
2 . اسباب تضعيف
الف) اتّهام غلوّ
از صفوان بن يحيي نقل شده است که: انّ محمّد بن سنان کان من الطيارة فقصمناه؛ (همان جا). محمّد بن سنان، از غلات بود و ما در مقابل او ايستاديم .
ب) وجادهاي بودن روايات
گفتهاند که محمّد بن سنان، رواياتش را نه خود شخصاً شنيده، و نه بر او روايت شده است؛ بلکه آنها را در کتابها ميخوانده و نقل ميکرده است. از ايوب بن نوح نقل شده که وي گفته است: من از