محمّد بن سنان رواياتي را نوشتهام؛ امّا آنها را روايت نميکنم؛ زيرا وي قبل از مرگش گفته است: کلّما حدّثتکم به لم يکن لي سماعٌ و لا روايةٌ، إنّما وجدته (اختيار معرفة الرجال: ج 2 ص 795).
ج) اعتراف به نقل معضلات
از خود محمّد بن سنان نقل شده که در مسجد کوفه ميگفته است: من أراد المعضلات فإلي، و من أراد الحلال و الحرام فعليه بالشيخ (همان جا). هر کس نقل معضلات را دوست دارد، به من رجوع کند و هر کس حلال و حرام را ميخواهد بداند، به اين شيخ - يعني صفوان بن يحيي - مراجعه کند .
د) کذّاب شمردن وي
از فضل بن شاذان نقل شده که در بعضي از کتب خود آورده است: لا أستحلُّ أن أروي أحاديثَ محمّد بن سنان (همان جا). نيز نقل شده که: إنّ من الکاذبين المشهورين ابن سنان و ليس بعبد الله (همان جا) همچنين در يکي از کتب ديگرش آورده است: الکذّابون المشهورون: أبو الخطّاب و يونس بن ظبيان و يزيد الصايغ و محمّد بن سنان، و أبو سمينة أشهرهم (اختيار معرفة الرجال: ج 2 ص 823).
بررسي تضعيف محمّد بن سنان
براي بررسي مطالبي که در تضعيف محمّد بن سنان بيان شد، ابتدا به بررسي اقوال علماي حديث و رجال ميپردازيم و سپس، اقوالي را که بر ضعف محمّد بن سنان حکايت ميکرد، بررسي ميکنيم:
بررسي تضعيف علماي حديث و رجال
در باره قول نجاشي: و قال أبو العبّاس أحمد بن محمّد بن سعيد: إنه روي عن الرضا( قال: ... هو رجل ضعيف جدّاً لايعوَّل عليه و لايلتفت إلى ما تفرّد به (رجال النجاشي: ص 328)، بايد گفت که جمله و هو رجل ضعيف ، معلوم نيست قول احمد (ابن عقده) است يا قول خود نجاشي. اگر چه نجاشي در جاي ديگر و در شرح حال مياح مدائني (همان: ص 424) وي را تضعيف کرده است؛ اما توثيق علمايي مانند شيخ مفيد، شيخ طوسي (در کتاب الغيبة)، سيد بن طاووس، شيخ حرّ عاملي، وحيد بهبهاني و ... ، و نقل علماي مورد اعتماد از وي، با تضعيف برخي از علما منافات دارد و لذا اين اقوال، به سبب تعارض با يکديگر، از اعتبار ساقط ميشوند.
درباره اقوال شيخ طوسي نيز بايد گفت که اين اقوال، اوّلاً با توثيق خود او در الغيبة، و ثانياً با ديگر توثيقاتي که درباره محمّد بن سنان نقل شده، تعارض دارند (همان جا).