روش تفسیری شیخ مرتضی انصاری(ره) از نظریه تا تطبیق

نشریه : حدیث و اندیشه

نویسنده : پديدآورنده : علی راد

چکیده :

هر چند از شیخ مرتضی انصاری در تفسیر قرآن میراث مکتوبی در دسـترس نیسـت، لکن با مطالعه در آثار متعدد فقهی و اصولی ایشـان، میتـوان نتیجـه گرفـت کـه وی در تفسیر قرآن دارای نظریه تفسیری بوده است. تحلیل روش تفسیری او به عنوان یکـی از ارکان مهم نظریه تفسیر اجتهادی ـ فقهی امامیه در دوره معاصر و نمایاندن نقش علمی و سهم تاریخی وی در جریان تفسیر شیعه، از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار اسـت. در این پژوهه روش شیخ انصاری در تفسیر آیات الاحکام با روش اکتشافی ـ تحلیلـی از میان آثار متنوع وی، بازیابی و ارزیابی شـده اسـت. نتـایج تحقیـق نشـان میدهـد کـه ایشـان دارای روش تفسـیری اجتهـادی جـامع بـوده و عقـل و نقـل را در عـرض هـم در تحلیل آیات به کار بسته است. وی گر چه در تفسـیر قـرآن از روش تفسـیر روایـی بسـیار استفاده نموده، اما بر این روش هـیچ گونـه تعصـبی نداشـته و در مـوارد لازم، بـه تفسـیر قرآن به قرآن دست یازیده، و گاه نیزعقـل را در تبیـین کلام خداونـد دخالـت داده و در مواضعی هم به تبیین معنای لغوی و یا اصطلاحی کلمات بـه شـیوه اجتهـادی پرداختـه است. روش تفسیری شیخ انصاری به شدت متأثر از منابع تفسیری ایشـان بـوده؛ بـه طوری که تفکیک آن دو از همدیگرکار مشکلی است.