نقد و بررسی روايات تفسيری منقول از اميرالمؤمنين(ع) در الدر المنثور - صفحه 125

1.عموميت سنت الهي

سيوطي ذيل آيه82 سوره انعام از اميرالمؤمنين عليه السلام چنين روايت مي‌کند:
... عن علي بن أبى طالب في قوله:(الَّذِينَ آمَنُواْ وَلَمْ يَلْبِسُواْ إِيمَانَهُم بِظُلْمٍ(، قال: نزلت هذه الآية في ابراهيم و أصحابه خاصة ليس في هذه الامة.۱
علامه طباطبايي در نقد اين روايت مي‌فرمايد:
ظاهر اين روايت با اصول کلي مستخرج از کتاب و سنت توافق ندارد، زيرا مضمون اين آيه شامل حکم خاصي نيست که مانند احکام تشريعي به امت و زمان خاصي اختصاص داشته باشد؛ زيرا تأثير ايمان و کفر، امري است که در فطرت انسان به وديعت نهاده شده و طبق اختلاف زمآنها و امت‌ها تغيير نمي‌کند. ۲

2. اختصاص آيه 43 سوره اعراف به اهل بدر

روايت الدر المنثور از امام عليه السلام چنين است:
... عن على بن أبى طالب قال: فينا و الله أهل بدر نزلت هذه الآية:(وَنَزَعْنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنْ غِلٍّ(.۳
سيوطي نظير اين روايت را در جاي ديگري هم آورده است. ۴
در باره اين روايت بايد گفت که وجه اختصاص آن به اهل بدر معلوم نيست. به علاوه، علامه طباطبايي هم در نقد اين خبر به اين نکته اشاره مي‌کند که اين آيه در سياق آيات مکي نازل شده و بنا بر اين، ربطي به نزول آن در جنگ بدر يا در باره اصحاب بدر ندارد؛ چنان‌که همين جمله در آيه 47 سوره حجر هم هست و اين سوره هم مکي است. ۵

3. مأموريت اميرالمؤمنين عليه السلام در خواندن آيات برائت بر اهل مکه

يکي از مسلمات تاريخ اسلام جريان نزول آيات برائت است که ابتدا ابوبکر در خواندن آن بر اهل مکه مأموريت يافت و سپس جبرييل به رسول خدا ـ صلوات الله عليه و آله ـ خبر داد که اين آيات را تو يا کسي از تو بايد بخواند و لذا اميرالمؤمنين عليه السلام آيات را در ميان راه از ابوبکرگرفت و بر مکيان خواند. در در المنثور روايات متعددي در اين مورد نقل شده، ولي در يک مورد روايت اين‌گونه است:
... عن على عليه السلام قال: بعثني رسول الله إلى اليمن ببراءة، فقلت: يا رسول الله! تبعثني و أنا غلام حديث السن و اسأل عن القضاء و لا أدرى ما أجيب. قال: ما بد من أن تذهب بها

1.. الدر المنثور، ج ۳، ص۲۷.

2.. الميزان، ج ۷، ص۲۱۲.

3.. همان، ج۳، ص۸۵.

4.. همان، ج۴، ص۱۰۱؛ مضمون مشابه آن در اخبار مربوط به فضيلت‌سازي براي مخالفان آن حضرت نيز گذشت.

5.. الميزان، ج ۸، ص۱۳۹.

صفحه از 130