آفاق علم امام در « الكافي » - صفحه 471

حكمهم : قال : «وَ جَعَلْنَـهُمْ أَئِمَّةً يَدْعُونَ إِلَى النَّارِ» ، 1 يقدمون أمرهم قبل أمر اللّه و حُكمهم قبل حُكم اللّه و يأخذون بأهوائهم خلاف ما فى كتاب اللّه عز و جل ؛ 2 همانا ، امامان ، در كتاب خداى عز و جل دو قسم اند . خداى تبارك و تعالى مى فرمايد : «آنها را امامانى قرار داديم كه به امر ما هدايت مى كنند» ، نه به امر مردم . امر خدا را بر امر خود مقدم مى دارند و حكم او را پيش از حكم خود قرار مى دهند . مى فرمايد : «آنها را امامانى قرار داديم كه به سوى آتش دعوت مى كنند» . امر خود را بر امر خدا مقدم داشته و حكمشان را پيش از حكم خدا قرار مى دهند و به خاطر هواى نفسشان چيزى را كه بر خلاف كتاب خداست ، اخذ مى كنند .
بنا بر اين ، امام ، داراى معناى عامى است كه شامل امامِ هدايتگر و امامِ گم راه كننده مى شود . اما نوشتار حاضر ، درباره امامى است كه از جانب خدا و به عنوان جانشين خاتم الانبياء صلى الله عليه و آله منصوب شده است .
بنا بر اين ، امامت مطرح شده در مباحث شيعى كه مأخوذ از قرآن كريم است ، مقام افتراض طاعة دارد . اين مقام ، مقامى است كه بسيارى از انبياى الهى داراى آن نبودند و نبىّ والا مقامى چون حضرت ابراهيم خليل عليه السلام پس از طى ابتلائات و امتحانات سخت ، به اين مقام نايل آمد ، 3 در حالى كه قبل از آن داراى مقام عبوديت ، نبوّت، رسالت و خلّت بود . 4
روشن است كسى كه داراى چنين مقامى مى شود ، بايد خصوصيات و ويژگى هاى متناسب با اين مقام را داشته باشد كه اصلى ترين اين خصوصيات ، عصمت و علم است .
به عبارت ديگر ، مقام امر ، نهى و سلطنت بر خلق ، كه مختص خداى تعالى و به

1.سوره قصص ، آيه ۴۱ .

2.الكافى ، ج ۱ ، ص ۲۱۶ .

3.سوره بقره ، آيه ۱۲۴ .

4.سوره يونس ، آيه ۳۵ .

صفحه از 514