شرح روايات «اراده خداوند» در اصول «الكافى»، توسط علّامه طباطبايى و استاد سيّد جلال الدين آشتيانى

حميد حسين نژاد محمّدآبادى

چكيده

اصول الكافى ، يكى از معتبرترين كتب حديثى شيعه و مؤلّف آن، شيخ كلينى، از برجسته ترين عالمان جهان اسلام است. اين كتاب، از همان آغاز، يكى از منابع مهم روايى، فقهى و اعتقادى بوده و هست. بسيارى از بزرگان ، بر اين كتاب، شرح يا تعليقه زده اند كه مجال بيان آن نيست. برخى ديگر از انديشمندان، در لا به لاى كتاب هاى خود و به اقتضاى كلام، به تفسير و شرح احاديث اين كتاب پرداخته اند، از آن جمله ، علّامه طباطبايى كه علاوه بر تعليقه بر برخى از روايات اصول الكافى، در بسيارى از آثار خود بويژه تفسير گران قدر الميزان، از آنها استفاده وافر مى برد و نيز استاد سيّد جلال الدين آشتيانى كه سعى در جمع عقل و شرع دارد، در آثار خود از اين منبع بى نظير استفاده مى برد.
اين مقاله، تلاش در شرح روايات دو باب از باب هاى اصول الكافى، يعنى باب «الإرادة إنّها من صفات الفعل و سائر الصفات الفعل» و باب «المشيّة و الإرادة»، از نظر و ديدگاه اين دو انديشمند معاصر دارد.
دليل انتخاب اين دو بزرگوار، نگاه متفاوتى است كه آنها راجع به اين روايات دارند. علّامه طباطبايى، قائل است كه روايات وارده ، بيانگر اين است كه اراده ، صفت فعل خداست.