شرح روايات « اراده خداوند » در اصول « الكافي » - صفحه 159

«الإرادة انّها من صفات الفعل و سائر الصفات الفعل» و باب «المشيّة و الإرادة» توسط علّامه طباطبايى ، استاد سيد جلال الدين آشتيانى مى پردازد.
نكته قابل ذكر ، اين است كه علّامه طباطبايى، مطالب فلسفى را با احاديث و روايات در نمى آميخت؛ يعنى وقتى فلسفه مى گويد و مى نويسد، فقط فلسفه است و آن را با مسائل عرفانى و حديثى ، مخلوط نمى كند. نمونه آن را مى توان در بداية الحكمة و نهاية الحكمة و تفسير الميزان ديد. ايشان در تفسير خود، مطالب فلسفى و روايى را مجزّا از مسائل تفسيرى آورده است. بر عكس خود ملّاصدرا كه آيات و احاديث را با فلسفه اش در مى آميزد، وقتى تفسير و يا شرح احاديث اصول الكافى را مى نويسد، نمى توان فهميد كه تفسير و شرح احاديثش، امتداد فلسفه اوست و يا فلسفه اش امتداد تفسيرش است. ۱ استاد سيد جلال الدين آشتيانى هم دقيقا همين مشى ملّاصدرا را دارد و در بسيارى از مسائل فلسفى، تفسيرها و تأويل هايى از آيات و احاديث ارائه مى دهد و اين، يكى از دلايلى بود كه ايشان را «ملّاصدراى ثانى» نام نهادند.
علّامه طباطبايى، در تعليقات خود بر برخى از روايات اصول الكافى و نيز بر خى از روايت بحار الأنوار، به شرح روايات ، طبق مبانى فلسفى و عرفانى خود مى پردازد و مى توان گفت كه اين تعليقه ها، عصاره نظريات علّامه است و نيز توضيح برخى از روايات در تفسير گران قدر الميزان، نشان از تسلّط ايشان بر علوم حديث است.
استاد آشتيانى، كتابى مستقل در شرح احاديث و يا تعليقه اى بر كتب حديثى ننگاشته است ؛ امّا در لا به لاى كتاب هاى ارزشمند خود، به شرح احاديث پرداخته، خصوصاً در كتاب نقدى بر تهافت الفلاسفه غزالى كه تقريباً به طور كامل احاديث اين دو باب اصول الكافى و ديگر كتب روايى را شرح نموده است.

ديدگاه علّامه طباطبايى درباره روايات اعتقادى

علّامه طباطبايى ، از جمله انديشمندانى است كه در مباحث اعتقادى، تنها رواياتى را

1.ميزان حكمت (مجموعه سخنرانى ها و مقالات همايش ملّى ميزان حكمت) ، ص ۸۵ ـ ۸۶ .

صفحه از 188