به عبارت ديگر ، چنانچه عبارت مرحوم كلينى را حاكى از شهادت بر صحّت روايات كتاب بدانيم ، بى شك ، اين صحّت ، طبق اصطلاح قدما خواهد بود و منافاتى ندارد كه بسيارى از اين روايات از لحاظ سندى ، طبق اصطلاح متأخّران ، ضعيف شمرده شوند. ۱ چنان كه در آمارهاى عرضه شده در اين نوشتار ، طبق اصطلاح متأخّران ، بيش از هشت هزار حديث الكافى ضعيف شمرده شده اند .
البته بايد توجّه داشت كه «ضعيف السند» بودن روايت ، همواره به معناى «بى اعتبار» (مردود) بودن آن نيست. نزد بسيارى از متأخّران ، امورى همچون شهرت فتوايى بر طبق حديث يا ارزيابى هاى متنى ، مى تواند ضعف سند را جبران كند و عملاً حديث را معتبر سازد. به اين معنا كه حديث ، ضعيف السند ، امّا معتبر باشد ، مانند احاديث مقبول.
علّامه مجلسى در آغاز مرآة العقول ، در شرح عبارت مرحوم كلينى (بالآثار الصحيحة عن الصادقين عليهم السلام ) ، پس از اشاره به ديدگاه اخباريان ، مبنى بر استدلال به اين عبارت بر صحيح بودن تمامى روايات كتاب ، نظر خود را در اين باره اين گونه بيان مى كند:
وجود خبر در امثال چنين اصول معتبرى ، موجب جواز عمل به آن مى گردد ؛ امّا ناچاريم به هنگام تعارض براى ترجيح روايات بر يكديگر ، به سند آنها رجوع كنيم ؛ زيرا معتبر بودن تمام روايات كتاب ، منافاتى با اين امر ندارد كه برخى از آنها قوى تر باشند. ۲
بنا بر اين ، علّامه ، ضمن پذيرش اعتبار تمامى روايات الكافى و ديگر اُصول روايى
1.جمعى از اُصوليان شيعه ، همچون آية اللّه خويى ، از آن جا كه شيوه قدما را در حكم صحّت روايات بر اساس قراين ، اجتهاد شخصى اين افراد مى دانند ، چنين ادّعاى صحّتى را از جانب امثال كلينى براى مجتهدان ديگر ، فاقد اعتبار دانسته اند ؛ از اين رو ، در استنباط احكام فقهى ، عمدتا شيوه ارزيابى سندى را بر اساس اصطلاح متأخّران دنبال مى كنند. ر.ك: معجم رجال الحديث ، ج۱ ، ص۸۵.
2.مرآة العقول ، ج۱ ، ص۲۱- ۲۲.
