در اين بررسى ، چاپ 26 جلدىِ موجود از مرآة العقول فى شرح أخبار آل الرسول ـ كه توسّط انتشارات دار الكتب الإسلاميه منتشر گرديده ـ ، مبناى كار بوده است. در اين چاپ ، جلدهاى يك تا دوازده ، شرح اُصول ، سيزده تا 25 ، شرح فروع و 26 و 27 ، شرح روضه الكافى را دربر دارند. پيش از بيان آمارها و نتايج استخراج شده ، لازم است ملاك هايى را كه بر اساس آن ، دسته بندىِ اين اصطلاحات متنوّع انجام گرفته است ، تبيين كنيم.
ملاك هاى دسته بندى اصطلاحات
1 . در چاپ 26 جلدى موجود از مرآة العقول ، بيش از شصت روايت ، فاقد ارزيابىِ سندىِ علّامه است. در اين چاپ ، مصحّحِ جلدهاى پايانى كتاب (مرحوم شيخ على آخوندى) ، ۱ با بررسى اسناد ، ارزيابى برخى از اين موارد را مشخّص كرده و به متن اصلى ، افزوده است. اين عباراتِ افزوده شده ـ كه در جلدهاى 19 ، 20 ، 21 و 22 مشاهده مى شوند ـ ، گاه درون قلّاب و گاه بدون آن آمده اند ؛ امّا با تعابيرى مشخّص ، در كتابْ درج گرديده اند ، مانند: «حسن ، و ما ذكره المصنّف و سقط شرحه عنه» ؛ ۲ «ضعيف ، و ما ذكره المصنّف و سقط عن قلمه الشريف» ؛ ۳
«موثّق على الظاهر ، و سقط شرحه من المصنّف ۴ [صحيح على الظاهر و سقط شرحه من قلم المصنّف] ۵ [ضعيف على المشهور. و سقط شرحه من المصنف]» ؛ ۶ «صحيح و لم يذكر المصنّف. ۷ ] حسن
1.مقابله و تصحيح جلدهاى اين چاپ مرآة العقول را به ترتيب ، اين افراد انجام داده اند : جلدهاى ۱ ـ ۱۱: سيد هاشم رسولى محلّاتى ، جلدهاى ۱۲ ـ ۱۳: سيد جعفر حسينى ، جلدهاى ۱۴ ـ ۱۸: سيّد محسن حسينى امينى ، جلدهاى ۱۹ ـ ۲۶: شيخ على آخوندى.
2.مرآة العقول ، ج۱۹ ، ص۱۵.
3.همان ، ص۵۵.
4.همان ، ص۱۰۲.
5.همان، ص۱۸۳.
6.همان ، ج ۲۰ ، ص ۸۵ .
7.همان ، ص۱۰۰.
