راويان مشترك و مشتركات « الكافي » - صفحه 231

الف . تلخيص سند به اتكاى سند قبلى .

مؤلّف كتاب ، روايتى را با اسناد كامل ذكر مى كند ، ولى در روايت بعدى ، به اتّكاى قراين موجود در سند قبل ، پاره اى عناوين را مختصر مى نمايد و شناسايى آنها را به آن قراين موكول مى كند .
مثلاً كلينى حديثى را با اين سند نقل مى كند : عدّة من اصحابنا ، عن احمد بن محمّد ، عن على بن الحكم ، عن سيف بن عميرة ، عن ابى بكر الحضرمى... ؛ ولى در سند بعدى ، به اتّكاى اين سند ، به تلخيص سند و كوتاه كردن نام راويان مى پردازد و مى نويسد : احمد ، عن على ، عن سيف ، عن اسحاق بن عمار... . ۱
و يا مثلاً در جاى ديگر ، روايتى را با اين سند نقل مى نمايد : محمّد بن يحيى ، عن احمد بن محمّد بن عيسى ، عن على بن النعمان... ؛ ولى در سند بعد مى نويسد : محمّد ، عن احمد ، عن ابن فضال ، عن ابن بكير... . ۲
نمونه هايى از اين دست ، در الكافى ، فراوان است كه به دليل وجود قراين ، شناخت عناوينى كه تلخيص و كوتاه شده اند ، مشكل نخواهد بود ؛ ولى وقتى اين روايات ، به كتب حديثى ديگر منتقل مى شوند ، در صورتى كه ترتيب كتاب اوّل ، مراعات نشود و قراين اسناد نسبت به يك ديگر منتقل نگردد ، طبيعى است كه شناخت عناوين ، با دشوارى روبه رو خواهد بود .

ب . اختصار در نسب

يكى ديگر از روش هاى تلخيص سند ، اختصار در نسب راوى است ؛ به اين معنا كه پدر يا بعضى از اجداد راوى ، از اسم كامل حذف گردد .
مثلاً : احمد بن محمّد بن عيسى بن عبيد اليقطينى ، يا احمد بن محمّد بن ابى نصر

1.الكافى ، ج ۴ ، ص ۳۳۳ ، ح ۸ و ۹.

2.همان ، ج ۱ ، ص ۵۰ ، ح ۹ ـ ۱۰ .

صفحه از 256