راويان مشترك و مشتركات « الكافي » - صفحه 237

خواهد بود .

ه . توجّه به متن روايت

يكى ديگر از راه هاى شناسايى راويان مشترك ، تحليل و ارزيابى متن و محتواى روايت است . مثل اين كه در شرح حال بعضى از راويان مشترك ، نوشته باشند : «يروى خطب اميرالمؤمنين عليه السلام و قضاياه» . پس اگر روايت مورد نظر ، مربوط به خطبه هاى آن حضرت باشد ، راوى مشترك شناسايى مى شود .
يا اين كه در ترجمه راوى گفته شده است : «مضطرب الرواية» . لذا اگر روايت مورد بحث ، داراى اضطراب باشد ، ۱ راوى مشترك ، مشخص مى گردد .

و . توجّه به ساير اسانيد

از جمله روش هاى شناسايى عنوان مشترك ، تتبّع در اسانيد روايات است . مثلاً عبارت «حماد ، عن الحلبى» در تعدادى از اسانيد روايات آمده و هر دو عنوان حمّاد و حلبى ، از عناوين مشترك هستند ؛ زيرا حمّاد ، بين حمّاد بن عيسى و حمّاد بن عثمان ، مشترك است و حلبى ، بين محمّد بن على بن ابى شعبه ، عبيد اللّه بن على بن ابى شعبه ، عمران بن على ابى شعبه و... مشترك است . آية اللّه خويى ، در تمييز و جداسازى حمّاد معتقد است كه اگر مراد از حلبى ، عمران بن على بن ابى شعبه حلبى باشد ، در اين صورت ، مراد از حمّاد ، حمّاد بن عيسى است : زيرا حمّاد بن عيسى ، از او ، فراوان روايت نقل مى كند . و اگر مراد از حلبى ، محمّد بن على بن ابى شعبه حلبى باشد ـ كه از همه معروف تر است ـ ، در اين صورت ، مراد ، حمّاد بن عثمان خواهد بود ؛ چرا كه حمّاد بن عثمان از او ، بسيار حديث نقل مى كند . ۲

1.بهجة الآمال ، ج ۱ ، ص ۶۰ .

2.ر .ك : معجم رجال الحديث ، ج ۲۳ ، ص ۸۸ .

صفحه از 256