شرح حديث «أنا اللّه‏ الّذي لا إله إلّا أنا ...» - صفحه 415

صلوات اللّه عليه ـ روايت نموده كه حضرت ـ سلام اللّه تعالى عليه ـ فرمود كه مگوييد كه واگذارد خداى تعالى عباد را به خودشان ، پس سست بگيريد امر الهى را و مگوييد واداشت مردم را بر امور . خدا را مستند به ظلم مكنيد ؛ و ليكن گوييد كه خير به توفيق خدا و شرّ به خذلان خداست و همه ، سابقِ در علم خداست ۱ .
و در كتاب معاني الأخبار ابن بابويه ، حديث طويلى از عبداللّه بن فضل هاشمى روايت كرده و آنچه از آن حديثْ موضع حاجت است ، اين است كه گفت : پس عرض كردم كه قول بارى تعالى : «وَ مَا تَوْفِيقِى إِلَا بِاللّه »۲ و قول او ـ جلّ ذكره الأعلى ـ : «إِن يَنصُرْكُمُ اللّه فَلَا غَالِبَ لَكُمْ وَإِن يَخْذُلْكُمْ فَمَن ذَا الَّذِى يَنصُرُكُم مِّن بَعْدِهِ»۳ . فرموده: هرگاه بكند بنده آنچه را خداى عزّوجلّ ، امر نموده به آن از اطاعت ، «كان فعله وفقا لأمر اللّه : مى باشد فعل او موافق امر الهى ، و بنده به اين ناميده مى شود موفَّق . و هرگاه اراده كند بنده كه داخل شود در چيزى از معاصى [و حائل شد] خداى تعالى ميان او وميان آن معصيت ، پس ترك كرد بنده آن معصيت را مى باشد . ترك او آن معصيت را به توفيق خدا و وقتى كه «خلّى بينه وبين تلك المعصية: حائل نشد ميان او و ميان آن معصيت ، تا اينكه بنده مرتكب آن معصيت شد ، به تحقيق كه خذلان كرده او را خداى تعالى و يارى ننموده او را و توفيقش نداده ۴ .
و در كتاب مذكور ، حبيب سجستانى از حضرت امام محمدباقر عليه السلام روايت كرده كه حضرت فرمودند : «به درستى كه در تورات مكتوب است كه اى موسى! به درستى كه من خلق كردم تو را ، و برگزيدم تو را ، و قوّت دادم تو را ، و امر نمودم تو را به طاعت خودم ، و نهى كردم تو را از معصيت خودم . پس اگر طاعت من كردى ، اعانت نمودم تو را بر طاعت خودم ، و اگر معصيت من نمودى ، اعانت نكردم تو را بر معصيت خودم . اى موسى! مراست منّت بر تو در طاعت تو مرا و مراست حجّت بر تو در

1.الإحتجاج، ص ۲۰۶ .

2.هود (۱۱): ۸۸ .

3.آل عمران (۳): ۱۶۰.

4.معانى الأخبار، ص ۲۰ ، معنى الهدى والضلال والتوفيق والخذلان من اللّه تبارك وتعالى.

صفحه از 418