شرح حديث "حلال محمّد حلال إلى يوم القيامة" - صفحه 582

محمّدند عليهم السلام ، چنانكه ايشان خزينه هاى علم خداوند عالم اند ، چنانكه در حديث وارد شده كه فرمودند : «ماييم خزينه هاى علم خداوند در زمين و آسمان و شيعيان ما خزينه هاى مايند» ۱ .
عرض مى كنم كه : بسيارى از كسانى كه اينجور احاديث را ديده اند كه حلال خداوند ـ جَلَّ شأنُه ـ يكى است و حرام او يكى است و اختلافى در حلال و حرام او نيست و همان حلال و حرام را از براى پيغمبر صلى الله عليه و آله نازل فرموده و پيغمبر صلى الله عليه و آله تعليم فرموده به امامى پس از امامى به واسطه امام سابق ، چنان گمان كرده اند كه آن حلال و حرام در واقع اختلافى در آنها نيست ، پس كسانى كه اختلاف كرده اند در آنها از علما و فقها ، در واقع يكى از آن علما بر حقِّ واقع ، موفّق و مطّلع شده و باقى در واقع ، خطا كرده اند و از اين جهت ، اختلاف فتاوى در ميان علما حادث شده و از براى آن كسانى كه در واقع خطا كرده اند ، عذرخواه شده اند كه خداوند ـ جَلَّ شأنُه ـ ايشان را به خطاى ايشان نخواهد گرفت ؛ چرا كه او يقيناً عادل است و بر خطاكنندگان نمى گيرد ؛ چرا كه ايشان واقف بر خطاى خود نيستند و مذهب مخطّئه ، معروف و مشهور در ميان اكثر از فقها است و مى گويند : مذهب حقّ مخطّئه است و در مقابل اين مذهب ، مذهب مصوّبه است كه اهل تصويب مى گويند : از براى خداوند عالم ، حكمى در واقع نيست و حكم خداوند تابع رأى و اجتهاد مجتهد است ، پس هر مجتهدى هر طورى كه رأى او قرار گرفت در مسأله اى از مسائل ، همان حكم خدا است در حقّ او و مقلّدين او ، پس اين جماعت مى گويند كه : احدى از مجتهدين خطا نكرده و نخواهد كرد و اين مذهب را اهل تخطئه ، باطل مى دانند و واقعاً هم كه بسيار مذهب فاسدى است ، كه از براى خداوند ـ جَلَّ شأنُه ـ مطلقاً امرى و حكمى نباشد و خداوند تابع رأى و هواى خلق خود باشد!
و اگر چنين امرى جايز بود ، ارسال رُسُل و انزال كُتُب ، لغو بود و خداوند ـ جَلَّ

1.الكافي ، ج ۱ ، ص ۱۹۲ ، ح ۳ ؛ بصائر الدرجات ، ص ۱۲۴ ، ح ۶ ؛ الثاقب في المناقب ، ص ۵۲۲ ، ح ۴۵۵ ؛ مدينة المعاجز ، ج ۷ ، ص ۳۹۷ ، ح ۲۴۰۴ .

صفحه از 594