شرح حديث "حلال محمّد حلال إلى يوم القيامة" - صفحه 584

بايد در هر چه اختلاف كنند ، تو را حَكَم قرار دهند و قسم ياد كرده كه اگر چنين نكنند ، مؤمن نخواهند بود ، پس حقيقت ايمان از براى احدى حاصل نخواهد شد مگر آنكه پيغمبر صلى الله عليه و آله را حَكَم قرار دهد در هر اختلافى كه در ميان واقع شود ، خواهد اختلاف در اصول دين باشد ، يا در فروع دين و خواه در اعتقادات باشد ، يا در اقوال و اعمال ؛ چرا كه حكم را بطور مطلق فرموده در اين آيه شريفه و مخصوص به چيزى دون چيزى و به جايى دون جايى و به حالى دون حالى قرار نداده و معلوم است كه در زمان غيبت ، قائم مقام ايشان عليهم السلام كتاب و سنّت است و بايد مؤمنان به ايشان ، در هر اختلافى ، در هر مقامى ، رجوع به كتاب و سنّت [كنند] ، كه اين دو رفع اختلاف كنند ، پس رافع اختلاف ـ يومُنا هذا ـ كتاب و سنّت است و بس .
پس رجوع كرديم به كتاب خدا ديديم كه فرموده : «إِنَّ اللّه لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ»۱ ؛ يعنى : به درستى كه خداوند تغيير نمى دهد چيزى را كه از براى قومى است ، تا آنكه تغيير دهند آن قوم چيزى را كه از براى خودشان است .
و چون رجوع كرديم به احاديث ائمّه عليهم السلام يافتيم در احاديث بسيار كه خداوند ، به جهت نفع و ضرر خود امرى و نهيى به بندگان خود نفرموده ؛ چرا كه ايمن است از ضرر ايشان ، و محتاج به نفعى نيست از ايشان ، پس امرى كه كرده ، به جهت نفع خود خلق است و نهيى كه كرده ، به جهت ضرر نكردن خود خلق است ، پس آنچه نفع خلق در آن بوده ، ايشان را امر به استعمال آن فرموده و آنچه ضرر خلق در آن بوده نهى از استعمال آن نموده ، چنانكه حضرت پيغمبر صلى الله عليه و آله فرمودند كه : «چيزى نبود كه شما را نزديك كند به بهشت ، مگر آنكه شما را امر كردم به آن و چيزى نماند كه شما را نزديك كند به جهنّم ، مگر آنكه شما را نهى كردم از آن» ۲ .

1.رعد (۱۳) : ۱۱ .

2.الكافي ، ج ۲ ، ص ۷۴ ، ح ۲ ؛ المحاسن ، ج ۱ ، ص ۲۷۸ ، ح ۳۹۹ ؛ عدّة الداعي ، ص ۸۳ ؛ عوالي اللئالي ، ج ۳ ، ص ۲۰۲ ، ح ۳۳ .

صفحه از 594