كشف الكنوز في الاستكشاف عن الرموز - صفحه 34

غايات كه آرزو و طلبِ نيلى به آنها مى كنند ، از وجود و موجوداتند و ايجاد هر صفت كمال و موجودات منحصر به ذات پاك صانع بى چون است . چنانكه سابق ذكر يافت . پس طلب از غير حقّ تعالى ، مثل طلب آب از سراب و دلو انداختن در چاه خالى از آب و زراعت در شوره زار است ، به يقين همچو كسى نااميد و به مطلوب نخواهد رسيد ، خواه از مطالب دنيا و خواه از عقبى باشد ، وليكن در توسّل به غير ذات حقّ از حيثيّت سبب و شرط ، منع و حرجى نيست ، چه از سابق ، در مقدّمه معلوم گرديده كه اشيا را ترتّبى و نحو سببيّتى نسبت به همديگر مى باشد ، وليكن تسبيب و سبب قرار دادن جناب اقدس الهى ؛ زيرا كه سبب نيز در وجود خود ، در حدوث و در بقا در هر آن ، محتاج به جناب اقدس الهى است .

به اندك التفاتى زنده دارد آفرينش رااگر نازى كند از هم فرو ريزند قالب ها
بلكه تأثير سبب و مدخليّت هر موقوف عليه ، در حصول موجودى و كمال موجودى از ارزاق و غيره از مراتب سببيّت و مدخليّت مسبّب الأسباب و جاعل تعالى است و در ادعيه مأثوره : اللّهم يا سببَ من لا سببَ له ، يا سببَ كلِّ ذي سبب ، و يا مُسبّبَ الأسباب مِن غَير سببٍ ۱ إلى آخر الدعاء .
و حضرت شاه اوليا در ديوان خود مى فرمايند :

الرزق مقسومٌ لا يزيدُ و لا ينقصُبالسعي ولكن جدّ و أحسن الطلب۲
چون ديوان حاضر نبود ، گويا زياده [و] نقصانى در بيت [به] هم رسيد .
الحاصل، توسّل به اسباب در تحصيل مسبّبات از حيثيّت اينكه جناب اقدس الهى اينها را به حسب عادت ، موقوف عليها قرار داده ، غير مذموم ، بل ممدوح و عين توسّل به مسبّب الأسباب است و «إنّما الأعمالُ بالنّيات» . ۳

1.المجتنى من دعاء المجتبى ، ص ۱۱۱ ؛ المصباح، كفعمى ، ص ۱۷۰ .

2.اين بيت در ديوان منسوب به امام على عليه السلام يافت نشد .

3.. تهذيب الأحكام ، ج ۱ ، ص ۸۳ ، ح ۲۱۸ ؛ مسائل عليّ بن جعفر ، ص ۳۴۶ ، ح ۸۵۲ ؛ دعائم الإسلام ، ج ۱ ، ص ۴ ؛ أمالى شيخ طوسى ، ص ۶۱۸ ، ح ۱۰ .

صفحه از 44