دست ها را به پهلوها و سجده كرد بر هشت استخوان ، يعنى چنان كرد كه هشت عضو او بر وجه ميل و اعتماد بر زمين گذاشته شد ، دو كف دست ها و دو آنيه زانوها و دو بند بالاى انگشتان شست پاها و پيشانى و بينى.
وَ قالَ سَبْعَةٌ منها فَرْضٌ يُسْجَدُ عَلَيها و هِىَ التى ذَكَرَها اللّه في كِتابِه فقال أنّ المساجد للّه فلا تدعوا مع اللّه احَدا ،۱و هى الجبهة و الكَفّان و الركبَتان وَ الاِبْهامان ، و وضع الاَنْفِ عَلَى الارضِ سُنَّة.
و فرمود آن حضرت عليه السلام كه سجده بر هفت عضو از جمله اين هشت عضو واجب است كه سجده كرده مى شود البته بر آنها و آن هفت عضو است كه ذكر كرده اللّه تعالى آنها را در كتاب خود به اين روش كه فرموده در سوره مباركه جن «أنَّ الْمَساجِدَ للّه فَلا تَدْعُوا مَعَ اللّه أحَدًا» . يعنى ـ و اللّه اعلم ـ و وحى شده به من اين كه آلات سجده اعضايى كه سجود به آنها مى شود مرخداى راست و مختصّ به اوست ، پس مخوانيد با خداى تعالى و شريك مسازيد با او كسى را غير او در سجود خود.
و حاصل آن كه امام عليه السلام خبر داد كه مراد به مساجد كه در اين آيه كريمه واقع شده هفت عضو است كه آلات سجودند و سجده كردن بر آنها واجب است و آن هفت عضو پيشانى و دو كف و دو زانو و دو شست پاهاست ، و گذاشتن بينى بر زمين در وقت سجود سنّت است.
و مخفى نماند كه بعضى از مفسّرين مساجد را به مسجدها كه جاهاى سجود است تفسير كرده اند ، يعنى در مسجدها عبادت غير خداى تعالى مكنيد و شريك براى جناب او در عبادت خود قرار مدهيد ، چنان كه يهود و نصارى در كنايس و صوامع خود حضرت عزير و حضرت مسيح را به الوهيّت ياد مى كنند و شريك حق تعالى مى سازند و ممكن است كه در آيه كريمه اشاره به همه معانى باشد.
ثمَّ رَفَعَ رأسَهُ مِنَ السجود فلمّا استوى جالسا قال : اللّه اكبر ، ثمّ قعد على فخذه الاَيْسَر و قد وَضَعَ ظاهِرَ قَدَمِه الاْيمَن عَلى بَطْنِ قدمه الأَيْسَر و قال : أستغفر اللّه رَبّي و أَتُوبُ اِلَيْه.
