آداب الصلاة (شرح حديث حمّاد) - صفحه 381

تعالى از شر وسوسه ديو رانده شده ، پس شروع مى كند به قرائت سوره فاتحه الكتاب بلند ، اگر نماز جهرى است ، و آهسته اگر نماز اخفاتى است.
و سنّت دانسته اند بلند گفتن بسمله حمد و سوره را هر چند نماز اخفاتى باشد. ۱
سيم : قنوت و اصل آن به معنى دعا و عبادات و طاعت است ، و شايع شده استعمال آن نزد اهل شرع شريف در دعايى كه خوانده مى شود در ركعت دوم نماز بعد از قرائت و پيش از ركوع.
و آن سنّت مؤكد است و قول به وجوب نيز دارد ، و اگر كسى پيش از ركوع فراموش كند آن را ، سنّت است كه بعد از ركوع بخواند. و اگر بعد از ركوع نيز فراموش كند بعد از نماز بنشيدند و بخواند ، و اگر بعد از آن كه برخواست و به راه افتاد به يادش آيد در همان راه رو به قبله كند و بخواند.
و كيفيّت آن بر اين نحو است كه بعد از آن كه فارغ شد از قرائت حمد و سوره در ركعت دوم بر مى دارد دو دست خود را تا برابر روى خود به عنوانى كه باطن كف دست ها به جانب آسمان باشد و مى چسباند انگشتان را به هم به غير از شست ها ، و شست ها را گشوده مى دارد و مى خواند دعايى يا ذكرى و تسبيحى.
و گفته اند علما كه افضل آن كلمات فرج است ، ۲ و آن كلمات شريفه را كلمات فرج مى گويند به اعتبار اين كه باعث خلاصى از آتش مى شود ، چنان كه روايت شده از پيغمبر صلى الله عليه و آله كه داخل شد بر مردى از بنى هاشم و او در حال نزع بود پس امر فرمود او را به گفتن اين كلمات ، و گفت او پس فرمود آن حضرت صلى الله عليه و آله حمد مر خداى را كه خلاص كرد او را از آتش و آن كلمات در كتاب الكافي ۳ در حديث حسن كالصحيح به اين عنوان وارد شده :
لا اِلهَ اِلاّ اللّهُ الْحَليمُ الْكَريمْ ، لا اِلهَ الاّ اللّه العَلىُّ العَظيمُ ، سُبْحانَ اللّه رَبِّ السَّمواتِ السَبْعِ ، وَ رَبِّ

1.وسائل الشيعة ، ج ۴ ، ص ۷۵۵.

2.رجوع شود به جواهر الكلام ، ج ۱۰ ، ص ۳۶۴.

3.الكافي ، ج ۳ ، ص ۱۲۴.

صفحه از 386