قصص از پيامبر روايت شده است که «ما تأويل اين آيه‌ايم». ^۱ در حديثي ديگر به نقل از امام باقر عليه السلام آمده است که «قرآن تأويل دارد، پاره‌اي از آن واقع شده و پاره‌اي ديگر واقع نشده است ...». ^۲ بنا بر حديثي، امام باقر عليه السلام در باره آيه 20 سوره سبأ گفتند که تأويل اين آيه هنگام قبض روح پيامبر صلي الله عليه و آله تحقق يافت. ^۳ شخصي از امام صادق عليه السلام مراد از آيه 33 سوره احزاب (آيه تطهير) را پرسيد و امام به او پاسخ دادند: اين آيه در باره پنج تن نازل شده، سپس تأويل آن واقع گرديده که امامان بعدي‌اند. ^۴ اين پاسخ حاکي از آن است که پرسش کننده به امر خارجي، نه معناي لفظ و استنتاجات لفظي، نظر داشته و امام در بيان مقصود خود واژه تأويل را به کار بردند. ^۵ در باره آيه 6 سوره قصص از امام صادق عليه السلام روايت شده که پيامبر به حضرت علي و دو سبْط خويش نگريست و گريست و آنان را مستضعفانِ پس از خود ناميد، آن‌گاه امام صادق عليه السلام ادامه دادند که اين آيه تا روز قيامت در حق ما جاري است. ^۶ از حضرت علي عليه السلام نيز در ذيل همين آيه نقل شده که آن در باره ماست. ^۷ در حالي که همين توضيح با عبارت «ما تأويل اين آيه‌ايم » از پيامبر اکرم روايت شده است. امام کاظم عليه السلام نيز در بيان مراد از «اَبْناء» (فرزندان ) و «نساء» (زنان ) در آيه 61 سوره آل عمران (آيه مباهله ) از همين واژه استفاده کرد و فرمود که تأويل أَبْنَاءَنَا، امام حسن و امام حسين عليه السلام و تأويل نِسَاءَنَا، حضرت فاطمه( و تأويل أَنْفُسَنَا، حضرت علي عليه السلام است. ^۸
گذشته از معناي مذکور براي تأويل ـ که کاربرد آن در حديث بسيار زياد است ـ ، در چند حديث، گاه براي شرح معناي مراد در يک آيه قرآن، واژه تأويل به کار رفته است؛ براي نمونه از حضرت علي در توضيح اين سخن حضرت ابراهيم ـ که «اِنّي ذاهبٌ اِلي ربّي» ـ روايت شده است که مراد از رفتن به سوي خدا بندگي کردن و تقرب جستن به اوست؛ امام اين بيان را از مقوله تأويل قلمداد کرده‌اند. ^۹
همچنين است بياني ديگر از آن حضرت در توضيح آيه إِنَّا لِلّهِ وإِنّا إِلَيهِ رَاجِعُونَ که تأويل آيه قلمداد شده است. ^۱۰ اين معناي تأويل براي غير قرآن نيز به کار رفته است؛ مثلاً در روايتي از امام باقر عليه السلام نام‌هاي پيامبر اسلام در هريک از صحف ابراهيم و تورات و انجيل و قرآن ذکر و معناي هر نام با عنوان