بلافاصله به تأويل روي آورد: ^۱
او در باره روايتي که عقل را نخستين مخلوق شناسانده است، با وجود تصريح به آن که اين خبر از روايات عامّه است و در روايات شيعي نيامده است، از ردّ آن اجتناب کرده و در توجيه تعارض آن با ساير اخبار دست به دامان تأويل زده است. سخن او آن است كه:
شايد منظور از عقل، نفس پيامبر صلي الله عليه و آله باشد كه يکي از اطلاقات عقل به شمار مي‌رود. ^۲
نيز در باب معناي قول سليمان عليه السلام : «هب لي ملکا لاينبغي لأحد»، از کتاب النبوة، مي نويسد:
پس از ثبوت مسئله عصمت و جلالت [شأن ] پيامبران الهي ناچاريم في الجمله همه آنچه را از آنان صادر شده، بر وجهي که صحيح باشد، حمل و تفسير کنيم؛ هر چند وجه ثابت و روشني به نظر ما نرسد. ^۳
در ميان معاصران هم کم نيستند کساني که با تأويل روايات سر سازش ندارند. از جمله مخالفان مي‌توان به پيروان مکتب تفکيک اشاره کرد. همه تفكيكيان در كلمات خود، تأويل متون ديني را محكوم نموده، و برخي از ايشان بر حجيت ظواهر آيات و روايات اعتقادي تأكيد مي‌كنند.
مرحوم ميرزا مهدي اصفهاني در جايي ضمن انتقاد از تأويلات فلاسفه نسبت به روايات، سخت بر آن تاخته و اين كار را مستلزم نقض غرض بعثت و هدم آثار نبوت دانسته و مي‌گويد:
[فلاسفه و عرفا] كلمات اهل بيت عليهم السلام را به علوم بشري يوناني تأويل كردند و اين كار صحيحي نيست؛ زيرا حمل الفاظ كتاب و سنت بر معاني اصطلاحي و توقف هدايت بشر برفراگيري علوم بشري و معاني اصطلاحي، با توجه به اين كه همه امت، مگر اندكي از ايشان، از اين اصطلاحات بي خبرند، به معناي خروج كلام خدا و رسول خدا از طريق و روش عقلا، و واگذاري تكميل امت به آشنايان با فلسفه يونان است. و اين كار (تأويل)، مستلزم نقض غرض بعثت و از بين بردن آثار نبوت و رسالت و ستمي سخت‌تر از (ظلم و ستم با) شمشير و نيزه است. ^۴
در جايي ديگر نيز، پس از اشاره به تأويل‌هاي فلاسفه نسبت به برخي از روايات، اين كار را موجب نابودي اسلام دانسته و مي‌گويد:
از اين رواخذ به همه ظواهر كتاب و سنت بدون هيچ گونه تأويل و توجيهي واجب