مقصود از موافقت و مخالفت حديث با قرآن در روايات عرض
سال
هجدهم / شماره پیاپی
136 /
صفحه
چکیده :
در احاديثي از معصومان عليهم السلام، عرضه روايات بر قرآن كريم يكي از راه هاي بازشناسي روايات صحيح از غير آن شمرده شده است. اين احاديث با عنوان «روايات عرض» شناخته مي شوند. اين مقاله با روش مطالعه تحليلي و با هدف تبيين مفاد روايات عرض، به بررسي متن روايات ياد شده مي پردازد و با تحليل متن روايات و ديدگاه دانشمندان در اين زمينه، به برخي سؤالات پاسخ مي دهد.
با توجه به متن روايات عرض، مراد از «كتاب» كه معيار سنجش روايات قرار گرفته، قرآن است و شامل سنّت و برهان هاي عقلي نمي شود. روايتي در ترازوي قرآن وزن سنگين تري دارد كه مخالف قرآن نباشد. بر اساس يافته هاي اين مقاله، اقسام روايت مخالف با قرآن بر سه دسته اند: 1. مخالفت به صورت تباين؛ 2. مخالفت با اصول كلي مستخرج از آيات قرآن؛ 3. مخالفت به تباين جزئي كه قسم اخير، مخالف محسوب نمي شود.
عرضه حديث بر قرآن، اختصاص به صورت تعارض دو خبر با يكديگر ندارد، بلكه هر حديثي را بايد به قرآن عرضه كرد. اخبار عرض به لحاظ مضمون نيز دو دسته اند: بيانگر انكار صدور روايت مخالف كتاب از معصومان عليهم السلام و بيانگر نفي حجّيت روايات مخالف كتاب.
کلیدواژههای مقاله :روايات، قرآن، روايات عرض، حديث موافق، حديث مخالف