آمدند. حسين بن على و شاء از اصحاب بزرگ حضرت رضا عليه السلام در مورد اين شهر مى گويد:
فإنى أدركت فى هذا المسجد تسع مأة شيخ كل يقول حدثنى جعفر بن محمد... ؛
من روزگارى را در اين شهر ديده ام كه در مسجد آن نهصد تن از مشايخ حديث، به مسند درس نشسته و هر يك مى گفتند: حديث كرد مرا جعفر بن محمد عليهماالسلام... .
هم در اين شهر بود كه هشام بن الحكم شيبانى و محمد بن على بن نعمان بجلى معروف به مؤمن الطاق و ابو الحكم هشام بن سالم جواليقى و على بن ميثم تمار و زرارة بن أعين و محمد بن مسلم ثقفى و جميل بن دراج و بريد بن معاويه بجلى و ابراهيم بن هاشم و احمد بن محمد بن ابى نصر بزنطى و احمد بن محمد بن خالد برقى و احمد بن محمد بن سعيد مشهور به ابن عقده و ابان بن تغلب جريرى و لوط بن يحيى ازدى و نصر بن مزاحم منقرى و هشام بن محمد بن سائب كلبى و... ستارگان قدر اول در علم كلام و فقه و حديث و تفسير و قرائت و تاريخ و انساب پرورش يافتند.
همان طور كه تشيع از كوفه به قم آمد علم و فرهنگ شيعى به ويژه علم حديث نيز از همين شهر به قم انتقال يافت. در قرن سوم جريان انتقال فرهنگى به بالاترين مرحله خود رسيد، به طورى كه محققان معتقدند مكتب حديثى شيعه، در اين قرن به قم منتقل گشته و اين شهر جانشين كوفه شده است.
سرگذشت كلينى
محمد بن يعقوب بن اسحاق كلينى در قرن سوم متولد شد. ما از تاريخ دقيق تولد ايشان خبرى نداريم، اما محل تولد كلينى (ده كلين) هنوز موجود بوده و در دهستان فشاپويه و در 38 كيلومترى شهرستان رى واقع است. از پدر كلينى يعقوب بن اسحاق چيزى نمى دانيم جز اين كه هنوز قبر او در قريه كلين با نام و نشان موجود است، و
