در نشست «سیر مطالعاتی نهجالبلاغه» مطرح شد: این کتاب این قابلیت و استعداد را دارد که اگر کسی تصمیم بگیرد با آن ارتباط برقرار کند، خود نهجالبلاغه برای این کار پیش‌قدم شود.
به گزارش ایکنا، نشست «سیر مطالعاتی نهجالبلاغه»، عصر امروز جمعه ۴ خرداد ۹۷ با سخنرانیحجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدکاظم طباطبایی، عضو هیئت علمی دانشگاه قرآن و حدیث، در بیست‌و ششمین نمایشگاه بین‌المللی قرآن برگزار شد.
طباطبایی در ابتدا با بیان اینکهنهج‌البلاغهبه عنوان کهن‌ترین کتاب حدیثی شیعه مطرح نیست، اظهار کرد:این مایه تأسف است که جامعه ما و حتی جامعه علمی و طلبه‌های ما با نهجالبلاغه بیگانه هستند. بنده تاکنون از حدود ۶۴۰۰ نفر که بالغ بر ۶۰ درصد آنها طلبه بوده‌اند، پرسیده‌ام که تاکنون چندبار نهجالبلاغه را به طور کامل خوانده‌اید که حدود ۵ درصد آنان این کتاب را به طور کامل خوانده بودند.
این کتاب در سال ۴۰۰ هجری نوشته شده است اما قبل از آن هزاران کتاب حدیثی دیگر همانند کتاب کافی نوشته شده است. ما حدود شش هزار کتاب حدیثی داریم که بالغ بر پنج هزار از آنها مقدم بر گردآوری نهجالبلاغه هستند.
وی ادامه داد: علاوه بر شیعیان، اهل سنت هم کارهای خوبی در زمینه نهجالبلاغه انجام داده‌اند. اولین نفر آنان امتیاز علیخان عرشی از هندوستان بود. در سال ۲۰۰۰ هم جرج جرداق در مصاحبه‌ای گفت که تاکنون بالغ بر دویست بار این کتاب را به عنوان یک کتاب ادیبانه خوانده است اما متأسفانه ما با وجود این گنجینه بزرگ، مطالعات چندانی درباره آن نداشته‌ایم.
این پژوهشگر نهجالبلاغه افزود: این مایه تأسف است که جامعه ما و حتی جامعه علمی و طلبه‌های ما با نهجالبلاغه بیگانه هستند. بنده تاکنون از حدود ۶۴۰۰ نفر که بالغ بر ۶۰ درصد آنها طلبه بوده‌اند، پرسیده‌ام که تاکنون چندبار نهجالبلاغه را به طور کامل خوانده‌اید که حدود ۵ درصد آنان این کتاب را به طور کامل خوانده بودند. بنابراین کتابی که حتی غیرشیعیان و غیرمسلمانان هم به آن توجه دارند در جامعه ما ناشناخته باقی مانده است.
طباطبایی با بیان اینکه باید این درد را درمان کرد، یادآور شد: باید مشخص کنیم که چگونه با کتابی دارای این ویژگی‌ها ارتباط برقرار کرده و مطالب آن را در زندگی روزانه خود به کار بگیریم. نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که گردآوری نهجالبلاغه براساس ایده یک کتاب ادبیاتی فاخر عرب بوده است و کتاب سیدرضی، نگاه یک متخصص عرب با ذوق و استعداد خود ایشان بوده است.
وی در ادامه به مراحل مطالعاتی نهجالبلاغه پرداخت و افزود:
برای سیر مطالعاتی در نهجالبلاغه باید پنج مرحله در نظر داشته باشیم؛ مرحله اول، مرور نهجالبلاغه و درک ساده آن است. هدف از این مرور این است که حافظه نهجالبلاغه مردم قوی شود و واژگان این کلام دائما به گوش آنها بخورد. در این بخش باید از حکمت‌های نهجالبلاغه شروع کنیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه قرآن و حدیث اظهار کرد: در مطالعه حکمت‌های نهجالبلاغه، تفاوت در ترجمه‌ها را لحاظ نکنید و اگر مطلبی را دشوار دیدید، آن را بخوانید اما از آن بگذرید و در آن تأمل و تدبر نکنید اما در این مرحله سعی کنید که از یک ترجمه نهج‌الباغه استفاده کنید.
این پژوهشگر نهجالبلاغه ادامه داد: تصویر‌گری‌های حضرت علی(ع) از دنیا بسیار زیباست و می‌توان برای آن مقاله نوشت و شعر گفت اما در این مرحله باید فقط محتوا و مضمون را در نظر گرفت. با این شرایط حدود ۶۰ درصد حکمت‌ها و کلمات قصار را درک می‌کنیم و جذب آن می‌شویم. این روند را باید در مورد نامه‌ها و خطبه‌ها هم در نظر داشت.
طباطبایی افزود: اگر کسی این مرحله را به‌خوبی انجام دهد و مخصوصا متون دشوار و شبهه‌دار را کنار بگذارد و فقط یک مرور و درک ساده داشته باشد، با آمادگی بیشتری وارد مرحله دوم خواهد شد. مرحله دوم هم این است که درک متوسط از نهجالبلاغه داشته باشید. در این مرحله، دوباره روند اول را شروع و ادامه می‌دهیم اما فقط به یک ترجمه اکتفا نمی‌کنیم بلکه حداقل سه تا پنج ترجمه را با هم مقایسه می‌کنیم و با این مقایسه، دقت شما در متن بیشتر می‌شود.
وی به مرحله سوم مطالعه نهجالبلاغه اشاره کرد و یادآور شد: مرحله سوم، درک تفصیلی این کتاب است. در این مرحله، دوباره‌خوانی متون و استفاده از سایر متون مرتبط در دستور کار قرار دارد. در مرحله چهارم هم باید متون ادبی، شبهه‌دار و دشوار را ملاک کار خود قرار دهیم؛ چراکه اگر به نکات ادبی و زیبایی‌های نهجالبلاغه توجه داشته باشیم، کار ما عمق بیشتر خواهد داشت. در این مرحله نیازمند تسلط به زبان عربی هستیم.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه قرآن و حدیث اظهار کرد: طبیعتا چهار مرحله گذشته، زمینه‌ای برای ما فراهم کرده است که وارد متون دشوار شویم. مرحله پنجم، مطالعه خطبه‌های توحیدی است. این بخش را مجزا کردیم چون دشواری‌های آن نیازمند آماده شدن زیرساخت‌های لازم است که به راحتی به دست نمی‌آید.
این پژوهشگر نهجالبلاغه ادامه داد: برای مرحله پنجم باید به مباحث عقلی و فلسفی آشنا باشیم. در این مرحله، شرح مرحوم ابن میثم بحرانی، کارایی بسیاری برای ما دارد و در این صورت روند کار ما علمی و پژوهشی است.
طباطبایی در پایان سخنان خود گفت: ما در این پنج مرحله توانسته‌ایم پنج بار نهجالبلاغه را مرور کنیم. این کتاب این قابلیت و استعداد را دارد که اگر کسی تصمیم بگیرد با آن ارتباط برقرار کند، خود نهجالبلاغه برای این کار پیش‌قدم شود.
یادآور می‌شود، بیست‌وششمین دوره نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم تا تاریخ ۱۴ خردادماه از ساعت ۱۷ تا ۲۴ در مصلای امام خمینی(ره) برگزار می‌شود. غرفه خبرگزاری ایکنا در شبستان اصلی، بخش رسم آیینگی(پاویون رسانه‌ها) قرار دارد.
