«امامت» و موضوع تمدن اسلامی (سیری تحلیلی از حضرت ابراهیم(ع) تا حضرت رضا(ع))
سال
اول / شماره پیاپی
2 /
صفحه
41-76
چکیده :
بعثت پیامبران و جانشینان ایشان در شرایط زمانی و مکانی گوناگونی روی داده و از جمله علل آن، تعلیم شرایط گوناگون زندگی به انسانهای پیرو دعوت انبیاست. دعوت و مجاهدت یک پیامبر به موضوع طغیان سیاسی پیوند میخورد و دعوت پیامبر دیگری به فساد اقتصادی و دیگری به انحطاط اخلاقی. در میان انبیا و اوصیای الهی، نام دو امام را با موضوع تمدن، سیاست و فرهنگ امت اسلامی و بشری میتوان قرین یافت: حضرت ابراهیم(ع) و حضرت رضا(ع).
در میان این دو شخصیت الهی که در دو منتهیالیهِ زمانی و مکانی نیز ایستادهاند، جدا از ارتباط نسَبی، شباهتهای درخور توجهی میتوان یافت که از جملۀ آنها، حضور در دو حوزۀ مهم تمدنی، سروکار داشتن با دو دستگاه سیاسی زیرک و طغیانگر، سیر گستردۀ جغرافیایی و بینالمللی، سروکار داشتن ادیان و مذاهب گوناگون با ایشان و موضوع مناظرهها و احتجاجات است.
مقالۀ حاضر مقایسهای میان سیرۀ این دو امام با نگاه فرهنگی و تمدنی است. در این مقاله امام رضا(ع) را امامی مییابیم که با توجه به اقتضائات زمان، میراثدار برتر سیره و سنت پدر و پیشوای امم، یعنی ابراهیم حنیف، است. روشن است که بازخوانی فرهنگی و تمدنی سیرۀ پیشوایان، از نیازهای اساسی امت اسلامی در مقطع حساس و سرنوشتساز کنونی است.
کلیدواژههای مقاله :حضرت ابراهیم(ع)؛ امام رضا(ع)؛ تمدن و فرهنگ؛ بعثت انبیا؛ وصایت الهی