ندارند، ولى در هنگام تعارض احاديث، مراجعه به اسناد آنها تعيين كننده مى باشد.
اين ديدگاه را مرحوم مجلسى در مقدمه مرآة العقول ارائه داده، وى مسلك خود را مسلكى بينابين اخبارى و اصولى مى داند، البته در ديدگاه سوّم نوعى ابهام ديده مى شود كه آيا معتقدان بدان در هنگام تعارض احاديث از مراجعه به اسناد خوددارى مى ورزند يا خير؟
ديدگاه درست: بهر حال، ظاهرا نظر دانشمندان نزديك به عصر كلينى، همان نظر نخست باشد، شيخ مفيد و سيد مرتضى به صراحت برخى از احاديث كافى را نادرست مى دانند و صدور آنها را از ائمه معصومين عليهم السلام انكار مى كنند. ۱
شيخ طوسى نيز در مواردى چند به ضعف سند روايت كافى تصريح كرده است، ۲ بويژه وى درباره «سهل بن زياد» ـ كه نزديك به دو هزار روايت از وى در كافى نقل شده ـ مى گويد: و هو ضعيف جدا عند نقّاد الأخبار ۳ مقايسه كنيد با رجال شيخ. ۴
تعبير «ضعيف جدا» در كتاب هاى تهذيب و استبصار درباره راويان ديگرى بكار رفته كه نام همگى در كافى بكار رفته و گاه كلينى بسيار از آنها روايت كرده است:
ـ محمد بن سنان، ۵ از وى بيش از چهارصد روايت در كافى نقل شده است.
ـ على بن حديد، ۶ وى در بيش از هفتاد روايت كافى واقع است.
ـ أبو البختري وهب بن وهب، ۷ وى در حدود 20 حديث در كافى دارد.
ـ أحمد بن هلال، ۸ از وى ده روايت در كافى نقل شده است.
اين قرائن و قرائن ديگر نشان مى دهد كه شيخ طوسى به اعتبار سندى احاديث كافى معتقد نيست و بررسى اسناد اين كتاب را لازم مى داند.
1.معجم رجال الحديث، ج ۱، ص ۳۱ ـ ۳۴؛ مع الكليني و كتابه الكافى، ص ۲۴۳ ـ ۲۴۶.
2.معجم الرجال، ج ۱، ص ۲۸.
3.الاستبصار، ج ۳، ص ۲۶۱، ذيل ح ۹۳۵.
4.رجال الشيخ، ص ۳۸۷، ش ۵۶۹۹ .
5.تهذيب، ج ۷، ص ۳۶۱، ذيل ح ۱۴۶۴؛ الاستبصار، ج ۳، ص ۲۲۴، ذيل ح ۸۱۱ .
6.الاستبصار، ج ۳، ص ۹۵، ذيل ح ۳۲۵ و نيز ج ۱، ص ۴۰، ذيل ح ۱۱۲.
7.تهذيب، ج ۹، ص ۷۷، ذيل ح ۳۲۵ و نيز الاستبصار، ج ۱، ص ۴۸، ذيل ح ۱۳۴؛ ج ۴، ص ۸۹، ح۳۴۰.
8.الاستبصار، ج ۳، ص ۳۵۱، ذيل ح ۱۲۵۳ و نيز ج ۳، ص ۲۸، ذيل ح۹۰؛ تهذيب، ج ۹، ص ۲۰۴، ح ۸۱۲ أ
