پژوهشى جديد در كتاب كافى - صفحه 309

14. و بإسناده عن ابن محبوب عن مالك بن عطية...
در قسم دوم غالبا سياق روايات نشان مى دهد كه كلمه «بإسناده» اشاره به سند قبل است، مثال:
على بن إبراهيم عن أبيه عن النوفلى عن السكونى عن أبى عبد اللّه عليه السلام قال قال رسول اللّه ... . ۱
3. و بإسناده قال قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله ... .
شبيه تعبير حديث 3، پس از سند معروف به سكونى، بسيار تكرار شده است. ۲
در هر دو قسم روايت يا شبيه آن در جاى ديگرى از كافى يا مصدر ديگر به گونه اى نقل شده كه اشاره بودن اين عبارت را روشن مى سازد، محدثان بزرگ همچون شيخ طوسى و مرحوم مجلسى و شيخ حر عاملى هم نوعا سند را همان سند پيشين دانسته اند.
مثال اوّل:
عدة من أصحابنا عن أحمد بن محمد بن خالد عن أبيه عمن ذكره عن محمد بن عبد الرحمن بن أبى ليلى عن أبيه عن أبى جعفر عليه السلام قال إن لكل شى ء قفلا و قفل الإيمان الرفق. ۳
2. و بإسناده قال قال أبو جعفر عليه السلام ، من قسم له الرزق قسم له الإيمان.
نظير روايت دوم با همان سند در كافى از محمد بن عبد الرحمن بن أبى ليلى عن أبى جعفر عليه السلام قال: من قسم له الخرق حجب عنه الإيمان، ۴ اين روايت ـ كه در سند آن سقط «عن أبيه» رخ داده ـ و حديث دوم ظاهرا دو قطعه از يك روايت بوده اند.
بهر حال عبارت «بإسناده» اشاره به سند قبل دارد چنانچه مرحوم مجلسى در بحار سند را با همان سند آورده است. ۵

1.كافى، ج ۵، ص ۳، ح ۲.

2.مثلاً: ج ۲، ص ۷۹، ح ۶، ۲۶۳، ح ۱۴، ۲۹۵، ح ۸، ۵: ۳، ح ۳، ۴۹، ح ۹، ۵۱، ح ۳، ۱۴۳، ح ۹ و... .

3.كافى، ج ۲، ص ۱۱۸، ح۱.

4.كافى، ج ۲، ص ۳۲۱، ح ۱.

5.بحار الأنوار، ج ۷۵، ص ۵۶، ح۲۱.

صفحه از 342