باب حجّت هاى خدا بر خلقش

حمزة بن طيّار مى گويد: امام صادق عليه السلام به من فرمود:
از عقيده ماست كه خدا نسبت به آنچه به بندگان داده و به ايشان معرّفى كرده، احتجاج مى كند. به سوى ايشان، پيغمبر فرستاده و برايشان كتاب نازل كرده كه در آن، امر و نهى نموده به نماز و روزه. روزى، بين الطلوعين، در وادى معرس، پيغمبر را خواب ربود (و نماز صبح قضا شد). خداى تعالى فرمود: من تو را به خواب بردم و من تو را بيدار كنم. هر وقت از خواب برخاستى، نماز بخوان تا مردم بدانند، اگر در نماز، خوابشان ربود، بايد چه كنند.
چنان نيست كه ايشان مى گويند! چون پيغمبر از نماز خوابش ربود، هلاك گشت... .
سپس امام صادق عليه السلام فرمود:
همچنين در هر چيز كه بنگرى، هيچ كس در تنگى و فشار نمى بينى، جز اين كه خدا بر او حجّت دارد و خدا را نسبت به كار او، مشيّت است... . مردم به كمتر از طاقتشان، مأمور نيستند و به هر چه مأمورند، توانايى دارند... .
سپس اين آيه را تلاوت كردند:
«لَّيْسَ عَلَى الضُّعَفَآءِ وَلَا عَلَى الْمَرْضَى وَلَا عَلَى الَّذِينَ لَا يَجِدُونَ مَا يُنفِقُونَ حَرَجٌ» ؛ بر ناتوانان و بيماران و كسانى كه مالى ندارند تا انفاق كنند، تكليفى نيست.

باب هدايت از جانب خداست

كلينى، يكى از ابعاد توحيد فعلى را ـ كه در روايات اهل بيت آمده، هدايت مردم مى داند. از اين رو، در اين باب، رواياتى را به آن اختصاص مى دهد. از آن جمله، امام صادق عليه السلام ، بنا بر نقل سليمان بن خالد، فرمود:
چون خدا، خير بنده اى را بخواهد، اثرى از نور در دلش مى گذارد و گوش هاى دلش را باز مى كند و فرشته اى بر او مى گمارد كه نگهدارش باشد. و چون براى بنده اى بد بخواهد، اثرى از سياهى در دلش مى افكند و گوش هاى دلش را مى ببندد و شيطانى بر او مى گمارد كه گمراهش كند.
امام، در ادامه، اين آيه را مى خواند:
«فَمَن يُرِدِ اللَّهُ أَن يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْاءِسْلَـمِ وَمَن يُرِدْ أَن يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِى السَّمَآءِ» ؛ هر كه را خدا بخواهد هدايت كند، سينه او را براى اسلام آوردن مى گُشايد و هر كه را بخواهد گمراه كند، سينه اش را تنگ و سخت مى كند كه گويى به آسمان خواهد رفت.