بررسى مورد صدور احاديث كتاب « الكافى » - صفحه 193

2 . تفاوت ها

الف . دامنه زمانى : اسباب نزول ، مختص زمان نزول وحى هستند ؛ امّا مورد صدور احاديث ، از زمان رسالت شروع شده و در زمان ائمّه عليهم السلام هم ادامه دارند و احتمال دارد كه حتى پس از ظهور نيز وجود داشته باشد .
ب . اختلاط سبب با حديث يا آيه: قبلاً گفته شد كه ممكن است مورد صدور ، با حديث ، خلط شود ؛ امّا در باره آيات قرآن، چنين احتمالى راه ندارد؛ زيرا نصّ و متن قرآن ، كاملاً مشخص است .
ج. استقلال آيات از اسباب: متن قرآن ، كاملاً مستقل است و در بين آيات آن ، اسباب نزول ذكر نشده است؛ امّا در بين احاديث، اين چنين نيست .
د. تعبير: درباره اسباب نزول قرآن ، تعابير مشخصى وجود دارد . مانند: «نزلت فى كذا» و «نزلت هذه الآية فى كذا» ؛ اما درباره با مورد صدور حديث ، هيچ تعبير خاصى ذكر نشده است .
فصل چهارم رساله ، اختصاص به شباهت ها و تفاوت هاى مورد صدور احاديث و اسباب نزول آيات قرآن دارد كه نويسنده ، مواردى را برشمرده است ، ولى بهتر اين بود كه اين فصل را قبل از فصل دومِ رساله ، جاى مى داد ؛ چون در واقع ، بيان اين شباهت ها و تفاوت ها ، جنبه مقدّمه اى براى شناخت مباحث و موضوعات مورد صدور احاديث دارد. پس ذكر آنها در اواخر رساله ، مطلوب نيست . علاوه بر اين كه قرآن پژوهان ، بين اسباب نزول و شأن نزول آيات ، تفاوت هايى قايل شده اند كه در رساله مذكور ، اگر توجّه به اين تفاوت ها مى شد ، برخى مطالب اين فصل، به گونه اى دقيق تر نوشته مى شد .

صفحه از 206