حسن صفّار پیدایی این علم با روخدادهای پیشاخلقتی در پیوند است؛ چه خداوند ابتدا ارواح را دو هزار سال قبل از بدن‌ها خلق کرد و چون خواست که آنها را در کالبدها نهد، بر پیشانی آنان کافر یا مؤمن بودن و اعمال نیک و بدشان را نگاشت و تنها رسول خدا و ائمه با توسّم و فراست، می‌توانند این پیشانی نوشت را بخوانند و از درون فرد آگاه گردند.۱ از منظر او ائمه در قرآن با ویژگی‌هایی چون «مُتَوَسِّمین» و کسانی که مردمان را به چهره و نشانه می‌شناسند، معرفی شده‌اند.۲ سخن رسول خدا، «اتَّقُوا فِرَاسَةَ الْمُؤْمِنِ فَإِنَّهُ ینْظُرُ بِنُورِ اللَّه» نیز به همین معنا اشاره دارد.۳
1 - 1 - 4. توفیق و تسدید
جایگاه کاربستِ این قوّه، مانند تحدیث، در حوادثی است که حکم آن در کتاب و سنّت نیست. در این هنگام به امام توفیق داده می‌شود (توفیق) و استوار (تسدید) می‌گردد و از رأی و قیاس بهره نمی‌برد.۴ شاید در نگاهی کلّی بتوان این پدیده را با تحدیث پیوند زد، ولی صفّار با تبویب جداگانه روایات در پیوند با توفیق و تسدید، آن را از تحدیث جدا دانسته است.
1 - 1 - 5. رجم
در بصائر الدرجات مورد کاربرد این منبع هم بسان تحدیث و توفیق و تسدید، در مُعضِلات، حوادثی که حکم آن در کتاب و سنّت نیست، دانسته شده است و آورده‌اند که امیر المؤمنین علیه السلام به هنگام پیش آمدن مُعضِلات، حوادثی که حکم آن در کتاب و سنّت نیست، رجم می‌کرد و حکم را در می‌یافت.۵
مجلسی رجم را سخن بر پایه الهام الهی می‌داند، نه سخن بر پایه ظن و گمان.۶ افزون بر این، در نسخه بصائری که مجلسی استفاده کرده، در یکی از احادیث، بعد از واژه «رجم»، این عبارت تفسیری آمده است: «یعْنِی سَاهَمَ». او همین عبارت را مبنای شرح خویش قرار داده، می‌نویسد:
1.. بصائر الدرجات، ص۳۷۴، ح۱، ص۳۷۵، ح۲، ص۳۷۶، ح۷، ص۳۷۷، ح۹، ص۳۷۸ - ۳۷۹، ح۱۵.
2.. همان، ص۳۷۴ - ۳۸۰، ح۱ - ۱۸.
3.. همان، ص۳۷۵، ح۴؛ ص۳۷۷، ح۱۰ - ۱۱.
4.. همان، ص۴۰۷ - ۴۰۸.
5.. همان، ص۴۰۹ - ۴۱۰، ح۱ - ۷.
6.. بحار الانوار، ج۲، ص۱۷۷.
