باز شناختِ نظام اندیشگی نصّ‌گرایان و محدّثان متقدّم - صفحه 119

عمودی از نور۱ بر پا می‌شود که کاربرد آن دیدن دیگر سرزمین‌ها۲ و میان مشرق و مغرب۳ و عرضه اعمال بندگان بر او است. در برخی دیگر از احادیث این کتاب، از عمود نور۴ یا نور۵ دیگری هم سخن رفته که سری نزد خداوند و در عرش و سری دیگر در گوش امام دارد و در واقع واسطه میان خدا و امام است؛ همان گونه که رسولی الهی واسطه میان حضرت حقّ و انبیا بوده است. هر گاه امام بخواهد از امری آگاه شود، به این عمود یا نور می‌نگرد.۶

1 - 2. وسایط دریافت علم

صفّار در طرح‌واره خویش، به وسایط و ابزارهای دریافت علوم نیز توجه داشته است. او به صورت مشخص از دو مخلوق خداوند با عنوان «روح القدس» و «روحٌ مِن أمره» سخن می‌گوید که خداوند در تمامی انبیا و ملائک خویش یکی از این دو روح را دمیده، اما در اهل بیت هر دو روح را به ودیعت نهاده است.۷ ایشان علوم خویش را از رهگذر این دو درمی‌یابند. روایت کتاب او روح االقدس را چنین معرفی می‌کنند: روح القدس روحی است درون انبیا و اوصیا که دچار آفت و تغییر و دست‌خوش لهو و لعب، خواب، سهو و غفلت نمی‌گردد.۸ انبیا و ائمه به واسطه روح القدس از تمامی اشیا،۹ ماورای عرش و زیر خاک،۱۰ آگاه می‌شوند و آنچه را در شرق و غرب، خشکی و دریا و طبقات زمین است، مشاهده می‌کنند.۱۱ تمامی پیامبران لزوماً با روح القدس مبعوث می‌شوند۱۲ و بار نبوّت را آن می‌کشد.۱۳ روح القدس بعد از پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به امام منتقل می‌شود.۱۴ هر گاه حکم و جواب مسئله‌ای نزد ائمه حاضر

1.. همان، ص۴۵۱، ح۱ – ۱۱؛ ص۴۵۵ - ۴۵۷، ح۱ - ۷.

2.. همان، ص۴۵۷، ح۱ - ۳.

3.. همان، ص۴۵۴ - ۴۵۵، ح۱ - ۳.

4.. همان، ص۴۵۹ - ۴۶۰، ح۱ - ۲، ص۴۶۲، ح۶.

5.. همان، ص۴۶۲، ح۵. با توجه به شباهت کاربرد این نور با عمود پیش گفته، شاید بتوان گفت نور در اینجا تعبیری دیگر از عمود نور است

6.برای دیدن تفاسیر گونه گون پیرامون عمود نور ر.ک: چیستی عمود نور، ص۴۲-۶۳؛ Vision and Imam,p۱۲۵. ۱۲۶.

7.. بصائر الدرجات، ص۴۶۶ - ۴۶۷، ح۲.

8.. همان، ص۴۶۷، ح۴، ص۴۷۳ - ۴۷۴، ح۱۲ - ۱۳.

9.. همان، ص۴۶۷ - ۴۶۹، ح۵.

10.. همان، ص۴۶۷، ح۴، ص۴۷۳ - ۴۷۴، ح۱۲.

11.. همان، ص۴۷۴، ح۱۳.

12.. همان، ص۴۶۵ - ۴۶۶، ح۱، ص۴۶۷ - ۴۶۹، ح۵، ص۴۶۹ - ۴۷۰، ح۶.

13.. همان.

صفحه از 131