آگاه‌اند.۱ علم آنان به گذشته، «علم ماضی» نیز خوانده می‌شود که علمی تفسیر شده است و علم به آینده یا «علم غابر» هم دانشی مکتوب و نگاشته شده است.۲
صفّار منشأ این دو علم میراث رسول خدا می‌داند.۳ هر چند در روایاتی از بصائر گاه سرچشمه این علم را کتاب، «تبیان کل شئ،» دانسته شده است،۴ اما این‌ها با یک‌دیگر منافاتی ندارد، زیرا کتاب هم میراثی از رسول خدا است. صفّار از این علم به مرتبت و جایگاه ائمه هم نقبی زده است و آنها را به علّت داشتن چنین علیم، از انبیای اولی العزم۵ و افرادی چون خضر که تنها از «ما کان» آگاه‌اند،۶ اعلم دانسته است؛ چه ائمه به تبیان کل شئ (کتاب)، علم دارند؛ حال آن که انبیای اولی العزم و دیگران تنها بخشی از علم کتاب را در اختیار داشته‌اند.
الف - 2) علم حادث
این همان علم حاصل از فرایند تحدیث است که پیش از این، از آن سخن گفتیم و بنا بر روایات بصائر الدرجات برترین علم ائمه است.۷
صفّار افزون بر کلیات پیش‌گفته، کوشیده تا علم مبذول ائمه را در مصادیقی جزئی‌تر نیز به نمایش بگذارد. از این رو، حجم قابل توجهی از روایات مربوط به علم امام را به بیان جلوه‌های این علم اختصاص داده است. سیاهه این جلوه‌ها به شرح زیر است:
علم به حلال و حرام،۸ علم انساب عرب و مولد اسلام (علم ائمه نسبت به دوستان و دشمنان خود)، علم منایا و بلایا (زمان مرگ و ابتلائات شیعیان)،۹ فصل الخطاب (قضاوت و حکم)،۱۰ علم وصایا،۱۱ علم به بهشت، دوزخ و آسمان و زمین و اخبار آن،۱۲
1.. همان، ص۱۴۷ - ۱۴۸، ح۱ - ۶، ص۱۴۹، ح۱ - ۳، ص۱۴۹ - ۱۵۰، نادر من الباب.
2.. همان، ص۳۳۸، ح۱، ص۳۳۸ - ۳۳۹، ح۲، ص۳۳۹، ح۳.
3.. همان، ص۱۴۹، ح۱.
4.. همان، ص۱۴۷، ح۲، ص۱۴۷ - ۱۴۸، ح۳، ص۱۴۸، ح۶.
5.. همان، ص۲۴۷، ح۱. برای دیدن سایر احادیث: ر.ک: همان، ص۲۴۷ - ۲۴۹، ح۲ - ۶.
6.. همان، ص۳۳۸ - ۳۳۹، ح۱ و ۳.
7.. همان، ص۶۳ - ۶۴، ح۱ - ۵؛ ص۶۰ - ۵۹، ح۸.
8.. همان، ص۱۳۸ - ۱۴۰، ح۱ - ۴، ص۲۸۶ - ۲۸۹،ح۱ - ۱۶، ص۲۱۹ - ۲۲۲، ح۱ - ۶.
9..همان، ص۲۸۶ - ۲۸۹،ح۱ - ۱۶، ص۲۱۹ - ۲۲۲، ح۱ - ۶.
10.. همان، ص۲۱۹ - ۲۲۲، ح۱ - ۶.
11.. همان، ص۱۴۴ - ۱۴۶، ح۱ - ۷، ص۱۴۷ - ۱۴۸، ح۱ - ۶،
