مدرسه حدیثی امامیه در بغداد - صفحه 146

حدیثی می‌كرده‌اند.۱

فرد شاخص دیگری كه تقریباً هم‌زمان با ابن ‌ابی عمیر در حوزه حدیثی بغداد ایفای نقش می‌كرد، یونس بن‌ عبدالرحمن است كه افزون بر فعالیت‌های كلامی، در نشر حدیث امامیه نیز كوشا بوده و در این عرصه افرادی قابل ملاحظه‌ای در نزد او تلمذ كردند. البته روش نقل حدیث وی از سوی برخی دیگر از اصحاب (طیف ابن ‌ابی عمیر) مورد انتقاد قرار گرفت.۲ به نظر می‌رسد در نیمه اول قرن سوم دو خط حدیثی به رهبری ابن ‌ابی‌‌عمیر و یونس بن‌ عبدالرحمن،افزون بر دیدگاه كلامی این دو، در بغداد به وجود آمده بود؛ خط حدیثی ابن‌ ابی‌عمیر توسط یعقوب بن‌یزید انباری در بغداد تداوم یافت.

یعقوب بن ‌یزید انباری از اصحاب امام‌ هادی علیه السلام _ كه رجال‌شناسان از او با تعبیر «كثیر الروایه» یاد كرده‌اند۳ _ از جمله نقش‌آفرینان حوزه حدیثی بغداد به شمار می‌رود. وی كه از خانواده‌ای محدث به بغداد مهاجرت كرده بود،۴ در آن شهر از محضر ابن ‌ابی‌عمیر بهره‌مند گردید.۵ انباری، همانند استادش، با خط حدیثی یونس بن ‌عبدالرحمان اختلاف‌نظر داشته و سبک و روش نقل حدیث یونس را بر نمی‌تابید و از این رو، بر یونس خرده می‌گرفت.۶ وی كتابی به نام كتاب الطعن علی یونس را نیز نگاشته است؛۷ اما نمی‌دانیم او در این كتاب دیدگاه كلامی یونس را نقد كرده است و یا نظرگاه حدیثی وی را.

گفتنی ‌است علی بن‌ حدید از مخالفان یونس۸ و استاد انباری نیز در بغداد۹ و به قولی در ناحیه مدائن، شش فرسخی بغداد، سكونت داشته۱۰ ولی از فعالیت‌های گسترده حدیثی وی در بغداد چیزی دانسته نیست. همچنین به نظر می‌رسد علی‌ بن‌حكم انباری _ كه از او با

1..همان، ص۳۲۸؛ الکافی، ج۵، ص۵۲۶.

2.. اختیار معرفة‌ الرجال، ج۲، ص۷۸۶.

3..فهرست الطوسی، ص۲۶۴.

4.. رجال النجاشی، ص۴۵۰. پدرش از اصحاب مورد اعتماد امامیه به شمار می‌آمد (رجال الطوسی، ص۳۶۹).

5.. معجم رجال الحدیث، ج۲۱، ص۱۵۸.

6.. یونس سماع مستقیم را در نقل حدیث شرط نمی‌دانست. از این رو، مورد نقد یعقوب بن یزید قرار داشته است (اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۶).

7.. رجال النجاشی، ص۴۵۰.

8.. اختیار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۸۷ و ۵۶۳

9.. خطیب بغدادی در تاریخ بغداد از او و پدرش نام برده است (تاریخ بغداد ج۸، ص۲۷۵؛ ج۱۱، ص۴۱۳).

10.. رجال الطوسی، ص۳۶۰.

صفحه از 159