انسانی کردن تکنولوژی میگوید آرزوها بر خلاف امیدها محصول تصور در باره احتمال تغییرند، بی آن که طرحی برای آن داشته یا انرژی مورد نیاز ایجاد چنین تغییر را به همراه داشته باشیم. این انگیزهها (امیال و آرزوها) بر خلاف امید دارای ویژگیهای منفعل بوده که در طی آن، تلاش کم یا اصلاً تلاشی برای به واقعیت پیوستن مصادیق آنها انجام نمیگیرد. به تعبیر فروم، سطح شدید این انفعال منجر به شکلگیری «پوچ گرایی»۱ میگردد.۲
از سوی دیگر، حالات منتج از امید و آرزو را باید متفاوت دانست؛ برای مثال، خوش بینی ناشی از امید را باید از خوش بینی ناشی از آرزو مجزا نمود. محققان، خوشبینی آرزومندانه را نشأت گرفته از «پندار آرزومندانه»۳»میدانند.۴
از نگاه روانشناسان اجتماعی، پندار آرزومندانه، یعنی شکلگیری باور و تصمیمگیری بر پایه مطالبی که شاید خوشایند به نظر آیند، ولی به دور از شواهد و منطق و واقعیاتاند. کریستفر بوکر۵ پندار آرزومندانه را «چرخه اوهام»۶ دانسته و معتقد است هنگامی که ما اقدام به کاری مینماییم که ناشی از پندار آرزومندانه ما است، ممکن است چند صباحی _ که شاید بتوان آنرا «مرحله رؤیا»۷ نامید _ همه چیز بر وفق مراد بهنظر آید؛ ولی چون این داستان ذهنی هرگز با واقعیت سر سازگاری نخواهد داشت، ادامه آن در زمان حرکت وقایع بهسمت نامطلوب، منجر به «مرحله نومیدی»۸ میشود.۹
جالب است بدانیم که در حیطه روانشناسی بالینی نیز پندار آرزومندانه به عنوان یکی از راهبردهای هیجانمحور مقابله با استرس تلقی میشود؛۱۰ البته راهبردی که غیر مؤثر و آسیبزا بهشمار میآید.۱۱ یافتههای فراتحلیل نشان میدهد پندار آرزومندانه با روانرنجورخویی، برانگیختگی فیزیولوژیک، افکار سرزده، اضطراب، و افسردگی در ارتباط است.۱۲
1.. Nihilism.
2.. Positive psychology: the scientific and practical explorations of human strengths, p۲۶.
3.. Wishful thinking.
4.. Social and Personality Psychology Compass,v۳,n۳.
5.. Christopher Booker.
6.. "The Fantasy Cycle”.
7.. "Dream Stage”.
8.. "Frustration Stage”.
9.. Http://en.wikipedia.org/wiki/Wishful_thinking.
10.. The international encyclopedia of depression, p۵۲۱.
11.. Cambridge handbook of psychology, health, and medicine, p۵۰ & p۸۵۰.