تحت تأثیر قرار دادن مخاطب است _ بسیار مؤثر است. این موسیقی ظاهری _ که شامل الفاظ هم قافیه و مسجع و قطعات هم وزن و بحرهای یکسان میشود _ تأثیر بسیار زیادی بر مخاطب دارد.۱
هنگامی که واژهها با ترتیب خاصی در کنار یکدیگر قرار بگیرند، ضمن آهنگین کردن و زیبایی بخشیدن به جملات، ممکن است بعضی از بحرهای شعر را نیز تداعی کنند؛ به عنوان مثال، عبارت دعایی _ ندایی «یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ»۲ _ که در انتهای یکی از بندهای این دعا ذکر شده است _ با دو تفعیله «مستفعلن فاعلن»، یادآور بحر بسیط۳ است. همچنین، با دقت در بند بیست و دوم از دعای مکارم الاخلاق و تقطیع عبارتهای آن، میتوان به بحر مضارع۴ دست یافت. عبارت، این چنین است:
وَ تَوِّجْنی بِالْكِفَایَةِ، وَ سُمْنِی حُسْنَ الْوِلَایَةِ، وَ هَبْ لِی صِدْقَ الْهِدَایَةِ.۵
و/توّ/ وج/ نی/ بِل/ کِ/ فا/یة
و/ سم/ نی/ حس/نل/و / لا/یة
و/هب/ لی/صد/ قل/هِ/ دا/یة
م/فا/عی/لن/فا/عِ/لا/تن
این قطعه دارای عناصر موسیقایی متعددی است؛ به طوری که قافیههای آن، یک قصیده عمودی را تداعی میکند و واژههای آن متوازن است و هر فقره با حرف «ها» پایان میپذیرد.
2. موسیقی درونی
الف. تکرار
تکرار در ایجاد موسیقی درونی متن تأثیر بسزایی دارد. این تکرار _ که شامل تکرار جملات، واژهها و یا حروف میشود _ به ایجاد متنی آهنگین کمک میکند. آشکارترین جملهای که در این دعا تکرار شده، درود بر پیامبر و خاندان گرامی ایشان است که در بیست جای دعا دیده
1.. تحلیل آوایی در صحیفة سجادیه، ص۸۷.
2.. صحیفه سجادیه، ص۱۳۶.
3.. مستفعلن فاعلن مستفعلن فاعلن/ مستفعلن فاعلن مستفعلن فاعلن
4.. مفاعلین فاع لاتن/ مفاعیلن فاع لاتن
5.. همان، سرم را به تاج بی نیازی بپوشان و مرا به نیکی در کارهایی که به آن قیام مینمایم وادار و راهنمایی حقیقی را به من ببخش (ترجمه و شرح صحیفه کامله سجادیه، ص۱۳۹).