حِطَّةٌ نَغْفِرْ لَكُمْ خَطایاكُمْ وَ سَنَزیدُ الْمُحْسِنینَ».۱
در این گونه موارد نیز گاهی می‌توان با ملاحظه الفاظ و انطباق آن با آیات قرآن به اصلاح روایت تصحیف شده پرداخت. البته استفاده از قرآن در رفع تصحیف در روایت، در این مورد، نسبت به دو گونه یاد شده دیگر بسیار اندک است. اینک به گزارش نمونه‌ای در به کارگیری این روش می‌پردازیم:
عیاشی در تفسیرش از امام صادق علیه السلام نقل می‌کند که فرمود:
۰.یُحْفَظُ الْأَطْفَالُ بِأعمالِ آبَائِهِمْ كَمَا حَفِظَ اللَّهُ الْغُلَامَیْنِ بِصَلَاحِ أَبِیهِمَا.۲
همین روایت را مجلسی در بحار الانوار از تفسیر العیاشی به این صورت نقل می‌نماید:
۰.یُحْفَظُ الْأَطْفَالُ بِصَلَاحِ آبَائِهِمْ كَمَا حَفِظَ اللَّهُ الْغُلَامَیْنِ بِصَلَاحِ أَبَوَیْهِمَا.۳
در نقل مجلسی به جای «بأعمالِ آبَائِهِمْ» آمده است: «بِصَلَاحِ آبَائِهِمْ» و نیز به جای «أَبِیهِمَا» آمده است: «أَبَوَیْهِمَا». اختلاف اولْ ناشی از نقل به معنا، و اختلاف دومْ ناشی از تصحیف است. هر دو آسیب را می‌توان با استفاده از قرآن اصلاح نمود. قرآن کریم می‌فرماید:
۰.«وَ أَمَّا الْجِدارُ فَكانَ لِغُلامَیْنِ یَتیمَیْنِ فِی الْمَدینَةِ وَ كانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُما وَ كانَ أَبُوهُما صالِحاً...».۴
چنان که آشکار است، اولاً در قرآن کریم تنها به شایستگی پدر ایشان، نه ابوین اشاره شده است. بنا بر این، نقل اول از این لحاظ به واقع نزدیک‌تر است. ثانیاً در آیه شریفه سخن از صلاح پدر، نه اعمال است و بنا بر این، از این لحاظ، نقل دوم بر نقل اول ترجیح دارد.
نتیجه
1. تصحیف یکی از آسیب‌های شایع در متن و سند روایات است و بهره‌گیری صحیح از روایات منوط به شناسایی و برطرف نمودن این آسیب است.
2. روش‌های مختلفی برای زدودن تصحیف از دامان روایات وجود دارد؛ مانند: مقابله نسخه‌های مختلف یک کتاب، مراجعه به اصول روایی اولیه، مقایسه روایات هم‌مضمون در
1.. سوره بقره، آیه ۵۸.
2.. تفسیر العیاشی، ج۲، ص ۳۳۸.
3.. بحار الأنوار، ج۶۸، ص۲۳۶.
4.. سوره کهف، آیه۸۲.
