بررسی روایات «احرف سبعه» در میراث روایی إمامیه
محمود کریمی۱
محسن دیمه کار۲
چکیده
روایت نزول قرآن بر هفت حرف یکی از روایات مشهور در جوامع روایی اهل سنت بوده که به صورتهای نزول، قرائت و تفسیر قرآن بر هفت حرف و به صورت نزول قرآن بر اقسام هفتگانه، در برخی جوامع روایی متقدم امامیه نیز نقل شده است. در حالی که در بدو امر به نظر میرسد این روایات با روایت زراره و فضیل بن یسار در الکافی مبنی بر نزول قرآن بر یک حرف در تعارض باشد، اما با واکاوی گونههای نقل روایات سبعة احرف در جوامع روایی امامیه و استناد به برخی از منابع لغوی و فقهالحدیثی و قراین درون متنی روایات و خانواده حدیث، میتوان بر فرض مماشات در ضعف سندی روایات، وجه جمعی میان این روایات ارائه داد که قرآن دارای نص و قرائت واحد از ناحیه خداوند متعال است، لکن در نحوه قرائت عموم قرآن آموزان به زبانهای گوناگون، نوعی تسهیل از ناحیه خداوند و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله صورت پذیرفته است. تحلیل نحوه صدور اولیه این روایات و نیز بررسی دیدگاه ناقلان این حدیث در مصادر روایی امامیه، مانند شیخ صدوق، عیاشی، مجلسی و شیخ حر عاملی از دیگر مباحث مطرح شده در این نوشتار است.
کلیدواژهها: جوامع روایی امامیه، سبعة احرف، صحیحه زراره، بطون قرآن، تقیه.
طرح مسأله
روایات نزول، قرائت و تفسیر قرآن بر هفت حرف و نیز نزول قرآن بر اقسام هفتگانه در مصادر امامیه از روایاتی است که توسط افرادی چون محمد بن مسعود عیاشی،
1.. دانشیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق علیه السلام .
2.. استادیار دانشکدة علوم قرآن مشهد.