مقایسه مبانی انکار سنت در یهودیت و اسلام
رضا گندمی نصرآبادی۱
چکیده
در بین متفکران یهودی و مسلمان گرایشی وجود دارد که بر بسندگی کتاب مقدس و قرآن تأکید دارند و سنت را به طور کلی یا سنت به مثابه مرجع معتبر و مقدس را انکار میکنند.از منکران سنت در یهودیت، با عنوان قارئون و از منکران سنت در اسلام با عنوان قرآنیون یاد میشود. در این مقاله، علاوه بر بررسی علل و زمینههای طرح این دیدگاه در یهودیت و اسلام، به بیان شباهتها و تفاوتهای آن دو پرداخته خواهد شد. با در نظر گرفتن تعریفی که از سنت به دست دادهاند، دغدغه یا مسأله اصلی و به عبارت دیگر، رخنه معرفتی، مبانی یا پیش فرضها، ادله، رویکرد یا رهیافت و نحوه تقرب آنان به موضوع میتوان به ظاهری یا واقعی بودن شباهتها یا تفاوتها پی برد. به نظر میرسد که شباهتهای غیر قابل انکاری بین منکران سنت در یهودیت و اسلام وجود دارد و حتی اگر دغدغه و مبنای متفاوتی داشته باشند، پیامدهای نظری و عملی یکسانی در پی دارند.
کلیدواژهها: یهودیت، اسلام، کتاب مقدس، قرآن، قارئون، قرآنیون، سنت.
مقدمه
در یهودیت از تورات مکتوب و شفاهی و در اسلام از قرآن و سنت سخن رفته است. یوزف هورویتس مقایسه فوق را برای اولین بار ذکر کرد که: «میان حدیث و قرآن رابطهای همانند سنت شفاهی یهود با سنت مکتوب آن وجود دارد».۲ گلدزیهر در مقالهای با عنوان
1.. عضو هیأت علمی دانشگاه تهران (پردیس فارابی).
2.. حدیث اسلامی: خاستگاهها و سیر تطور، ص۱۶۴.