سایر روایات تفسیری را نیز در دو بخش، ابتدا بیان می‌کنیم تا برتری کمّی و کیفی روایات امام را در آن دو حوزه نیز آشکار سازیم و در مجموع، با مستنداتی از روایات تفسیری، جایگاه انحصاری امام علیه السلام در شرح مقصود حقیقی قرآن را _ که نشات گرفته از علم الهی ایشان است _ اثبات نماییم. بنا بر این، مجموع روایات تفسیری را در سه بخش دسته‌بندی نمودیم:

بخش اول

این بخش _ که بیشترین آمار روایات را به خود اختصاص داده _ به بیان گونه‌هایی از روایات تفسیری می‌پردازد که در روایات تابعان معاصر امام نیز وجود دارد، اما نوع و کیفیت بیان امام در این روایات، با آنچه در منقولات تابعان مشاهده می‌شود، بسیار متفاوت است. این گونه‌ها عبارت‌اند از:

روایات بیان معنای واژگان

بی‌تردید، یکی از لوازم تفسیر قرآن کریم، فهم مفردات آیات آن است و روایات منقول از ائمه علیهم السلام ، منبع مهمی برای فهم واژگان قرآن است. تأمل در روایات امام بیان‌گر این مطلب است که یکی از امور مورد توجه آن حضرت در تفسیر قرآن کریم، ذکر معنای مفردات آیات بوده است که ایشان به شیوه‌های مختلف به این مهم پرداخته است؛ به طور مثال، واژه «یدْرَؤُنَ» در آیه «... و یدْرَءُونَ بِالحَْسَنَةِ السَّیئَةَ أُوْلَئكَ لهَُمْ عُقْبی الدَّارِ»،^۱ را امام صادق علیه السلام به «پاك كردن و از بین بردن اثر چیزی» معنا کرده است.^۲ هم‌چنین، دو واژه «سفیه» و «ضعیف» را در آیه «... فَإِنْ كانَ الَّذِی عَلَیهِ الْحَقُّ سَفِیهاً أَوْ ضَعِیفاً ...»؛^۳ به شراب‌خوار و كسی كه توان تشخیص یك از دو ندارد، معنا نموده است‏.^۴ روایت اول به بیان معنای لغوی و روایت دوم به بیان مصداق درشرح واژه پرداخته است.

در برخی از روایات تفسیری، امام به شرح کلمه می‌پردازد؛ به عنوان نمونه، در شرح دو واژه «كرسی و عرش» در آیه «اللهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَی الْقَیومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ .... وَسِعَ كُرْسِیهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ...»؛^۵ در حالی که در روایات اهل سنت به معانی مختلفی اشاره