طبرسي در اين جا نيز، مقصود از «اوتوا العلم» را همان مؤمنان فهيم و دانا گرفته و سخن ابن عباس كه خودش را از مصاديق اين آيه دانسته، نقل كرده و روايت اصبغ بن نباته كه امام علي عليه السلام را به طور ضمني از مصداق هاي اين آيه بر شمرده، آورده است ( ترجمه مجمع البيان، ج 23، ص 64). تفسير روايي نور الثقلين نيز همين روايت را بدون هيچ توضيح و تفسيري و به نقل از مجمع البيان آورده ( نور الثقلين، ج 5، ص 34) و البرهان نيز همين يك روايت را نقل كرده، امّا آن را با سند كاملش آورده است ( البرهان، ج 5، ص 61). از فحواي روايت، هيچ نشانه اي بر تخصيص و انحصار به چشم نمي آيد. تفسير الميزان نيز مقصود را صحابيان عالم و فرزانه پيامبر ( الميزان، ج 18، ص 235) و تفسير نمونه، همان مؤمنان آگاه دانسته است ( تفسير نمونه، ج 21، ص 448).
نهمين آيه: سوره مجادله، آيه 11: يَـأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِذَا قِيلَ لَكُمْ تَفَسَّحُواْ فِي الْـمَجَــلِسِ فَافْسَحُواْ يَفْسَحِ الله لَكُمْ وَ إِذَا قِيلَ انشُزُواْ فَانشُزُواْ يَرْفَعِ الله الَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمْ وَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْـمَ دَرَجَـتٍ وَالله بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ.
بيشتر مفسّران، همان معناي ظاهري و اوّليه «اوتوا العلم» را مصداق آيه دانسته اند و سخني از اختصاص به دسته اي و يا فرد خاصي، به ميان نياورده اند. به سخن ديگر، در اين آيه، همان مؤمنان آگاه، مقصود هستند و آيه در مقام ايمان و علم و گوشزد كردن آن به مؤمنان است. ^۱

بررسي و تحليل

با بررسي اقوال متعدّد مفسّران ذيل همه آياتي كه اصطلاح «اوتوا العلم» را در بر دارند، مشخّص شد كه به جز اوّلين آيه (آيه 27 سوره نحل)، ششمين آيه (آيه 56 سوره روم) و احتمالاً آيه مورد بحث (آيه 41 سوره عنكبوت)، احتمال اختصاص در آن‌ها داده نشده است. و در مورد همين سه آيه نيز، تنها برخي از مفسِّران، احتمال اختصاص را مطرح كرده اند.
اكنون با اين پيش زمينه، به بحث از آيه اصلي، يعني آيه 49 سوره عنكبوت مي پردازيم. اين پيش زمينه دست ما را در رفتن به سوي هر يك از دو احتمال اختصاص و يا عموميت مفهوم «اوتوا العلم» باز مي گذارد؛ زيرا اگر با توجه به ادلّه، قول به عموم را برگزينيم، ملحق به شش آيه از نُه آيه اي مي شود كه عام هستند، و اگر دليل ها ما را به اختصاص برساند، مي تواند به دو آيه ديگر ملحق شود. به اصطلاح، مورد مشابه دارد و امكان وقوع هر يك از دو احتمال، منتفي نيست. پس كار اصلي، يافتن شواهد و قرائن مقامي و لفظي آيه و بررسي ديدگاه روايات تفسيري و نيز آراي مفسّران در اين باره است.