نتيجه آن كه با توجّه به استدلال علامه طباطبايي، اختصاص موردي اين اصطلاح در اين آيه، به ائمّه عليهم السلام ثابت مي شود. البته تفسير نمونه بدون پاسخ‌گويي به دليل علامه، آيه را اعمّ دانسته و ائمّه عليهم السلام را مصداق اتمّ و اكمل عالمان دانسته است ( تفسير نمونه، ج 11، ص 203).
دومين آيه: سوره اسرا، آيه 107: قُلْ ءَامِنُواْ بِهِ أَوْ لاَ تُؤْمِنُواْ إِنَّ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْـمَ مِن قَبْلِهِ إِذَا يُتْلَي عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقَانِ سُجَّدًا.
طبرسي در اين جا، مقصود از «اوتوا العلم» را برخي عالمان اهل كتاب دانسته كه پيش از نزول قرآن و از طريق اوصافي كه در كتب آسماني پيشين بويژه تورات، از پيامبر شده است، به رسالت حضرت محمد صلي الله عليه و آله علم پيدا كرده و به او ايمان آورده اند.
گفتني است طبرسي، اين را فقط در باره يكي ـ دو نفر يهودي، مانند عبد الله بن سلّام كه از طريق تورات علم پيدا كرده اند مي داند و قول به عموميت آيه را نسبت به همه عالمان اهل كتاب، به برخي افراد نسبت مي دهد، هر چند مي توان آن را از باب مثال دانست. طبرسي، قول حسن بصري را نيز نقل كرده كه مقصود را امّت اسلام و نه اهل كتاب دانسته است ( ترجمه مجمع البيان، ج 14، ص 228). علامه طباطبايي هم با عموميت آيه نسبت به علماي همه اديان پيشين موافق است و دليلي براي تخصيص نمي بيند (ترجمه الميزان، ج 13، ص 307). تفسيرهاي روايي شيعه و اهل سنّت هم، روايت خاصّي در اين باره نقل نكرده اند و در برخي تفاسير جديد هم، نسبت به ائمّه عليهم السلام تخصيص داده نشده است ^۱ .
سومين آيه: سوره حجّ، آيه 54: وَ لِيَعْلَمَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْـمَ أَنَّهُ الْـحقُّ مِن رَّبِّكَ فَيُؤْمِنُواْ بِهِ فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ وَ إِنَّ الله لَهَادِ الَّذِينَ ءَامَنُواْ إِلَي صِرَ طٍ مُّسْتَقِيمٍ
طبرسي در اين جا نيز مراد از كساني را كه علم به ايشان داده شده است، عالمان به خدا و يگانگي و حكمت او دانسته است ( ترجمه مجمع البيان، ج 17، ص 8). امّا دو تفسير روايي شيعه و اهل سنّت، يعني نور الثقلين و الدر المنثور، نكته و گفته اي در اين باره ندارند ( نور الثقلين، ج 3، ص 469 ـ 527؛ الدّر المنثور، ج 4، ص 368). جالب توجّه آن است كه تفاسير جديد نيز به همان معناي تحت اللفظي اكتفا كرده اند و براي مثال، تفسير نمونه آن‌ها را «مؤمنان آگاه حق‌طلب» دانسته است. ( الميزان، ج 14، ص 393؛ تفسير نمونه، ج 14، ص 139) و در هر صورت، هيچ اختصاصي ذكر نشده است.
چهارمين آيه: سوره قصص، آيه 80: وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُواْ الْعِلْـمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ الله خَيْرٌ لِّمَنْ ءَامَنَ وَ عَمِلَ صَــلِحًا وَ لاَ يُلَقَّاهَآ إِلاَّ الصَّـبِرُونَ
طبرسي و نيز تفاسير روايي، در اين آيه، سخن خاصّي نگفته اند ( ترجمه مجمع البيان، ج 18، ص 237؛ نور الثقلين). امّا تفاسير جديد، بدون آن كه تغييري در معناي ظاهري بدهند، به قرينه مقام و سياق، مقصود را مؤمنان بني اسرائيل كه عالم به خداوند بوده اند، دانسته اند. ( ترجمه الميزان،