علی علیه السلام ۱ آن را روایت نموده، از کدام امام علیه السلام بوده است. او در این باره میگوید:
له نسخة یرویها عن آبائه.
با توجه به این که وی از نوادگان امام سجاد علیه السلام بوده و این نسخه را از پدرانش روایت نموده، میتوان احتمال داد که این نسخه روایت از امام سجاد علیه السلام باشد. ملاحظه میشود که بیشترین گزارش انتساب «نسخه»، از محدثان راوی از امام صادق علیه السلام و سپس امام رضا علیه السلام بوده است.
مطالعه گزارشهای نجاشی نشان میدهد که برخی از کسانی که به ایشان نسخه نسبت داده شده، خود راوی مستقیم از امام علیه السلام نبودهاند. بنا بر این، احادیث «نسخه» را با واسطه از امام علیه السلام گزارش نمودهاند. عمر بن عبد الله بن یعلی بن مرة الثقفی _ که به واسطه پدرش از جدش از أمیرالمؤمنین علیه السلام نسخهاش را روایت نموده۲ _ و همچنین محمد بن عبد الله اللاحقی _ که به دو واسطه۳ نسخهای را از امام رضا علیه السلام گزارش نموده _ نمونههایی از این دست بودهاند.
تحلیل گزارشهای نجاشی ما را به نکته قابل توجهی در معیار کاربرد این اصطلاح از سوی او هدایت نمیکند. همچنین، نمیتوان با توجه به پراکندگی طرقی که نجاشی برای نسخهها ارائه نموده، حدس زد که این واژه، اصطلاحی به کار گرفته شده از طریقی ویژه و یا از سوی یکی از مشایخ وی بوده است. بنا بر این، نمیتوان از این راه به تعریفی دست یافت که «نسخه» را از سایر انواع آثار حدیثی متمایز کند.
برای دستیابی به درکی صحیح از مفهوم «نسخه»، ناچاریم به سراغ احادیثی برویم که از سوی نسخه نگاران روایت شده است تا شاید بتوان با مطالعه تطبیقی آنها، معنای «نسخه» را دریافت.
روشن است که این احادیث باید دارای شرایطی باشند. نخستین و مهمترین شرط، آن است که باید روایت آن راوی، از امامی باشد که در منابع، نسخه را به او نسبت دادهاند. شرط دیگر، آن که باید احتمال اخذ حدیث از اثر حدیثی که نام «نسخه» بر آن نهاده شده، نیز قوی و قابل قبول به نظر آید. برای کشف این نکته باید از اسامی راویان «نسخه» مدد گرفت. اگر احادیث موجود در منابع حدیثی، هماهنگ با طریق نقل شده در منابع