موضوعات نگاری در شيعه؛ توصيف و تحليل
مهدی مهريزی۱
سيد محمدرضا حسينی۲
چکیده
این مقاله میکوشد آماری از مکتوبات عالمان و نویسندگان شیعی در زمینه موضوعات ارائه کند و سپس آنها را توصیف و تحلیل نماید.
بر این پایه، در این مقاله پانزده اثر در موضوعات معرفی و توصیف شده است و در مقام تحلیل به دو پرسش، پاسخ داده شده است: یکی این که این آثار چگونه دستهبندی میشود و توسط چه جریانهای فکری تألیف شده است. در مقام پاسخ، این کتابها به سه گروه تقسیم شده و بیشترین تألیف توسط کسانی صورت گرفته که در جامعه سنتی شیعه چندان مقبولیت فکری ندارند و پرسش دوم، این که چرا تعداد آثار تألیفی شیعه در زمینه موضوعاتنگاری کمتر از اهل سنت است و نیز چرا از نظر زمانی دیرتر به این امر اقدام کردهاند. در مقام پاسخ، پنج عامل شامل: پالایش احادیث شیعه، قلت نزاعهای درون مذهبی، عدم انضمام احادیث ضعیف به احادیث موضوع، خود سانسوری فرهنگی و کمی عِده و عُده شیعیان گوشزد شده است.
کلیدواژهها: موضوعاتنگاری، شیعه، احادیث موضوع.
درآمد
يکم. پدیده جعل و وضع به حوزه فرهنگ اسلامی و احادیث آن اختصاص ندارد، بلکه جعل و وضع همان دروغ است که در عرصه روایات اسلامی با نام جعل و وضع شناخته میشود.
1.. استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
2.. استادیار دانشگاه پیام نور، واحد قم.