یک سفر از آن را برای شما خواهیم خواند تا تمام انجیل را گرد آوریم. سپس آن حضرت فرمود: الوقا، مرقابوس، یوحنّا و متّی نشستند و این انجیل را پس از گم شدن انجیل نخست برای شما نگاشتند، و این چهار نفر شاگرد شاگردان اوّلین بودند، آیا این مطلب را میدانستی؟جاثلیق گفت: این مطلب را تا به حال نمیدانستم، و از برکت آگاهی شما نسبت به انجیل، امروز برایم روشن شد، و مطالب دیگری را که تو میدانستی از شما شنیدم، قلبم شهادت میدهد که آنها همه حقّ است، از فرمایشهای شما بسیار استفاده کردم.1
یکی دیگر از دلایلی که نشان میدهد که اناجیل اربعه در دوران اهل بیت انجیل اهل کتاب بوده است، گزارش یعقوبی، یکی از مورخان قرن سوم، از انجیل است که بخشهایی از همین چهار انجیل را در کتاب خویش آورده است.۲
1. نویسندگان اناجیل اربعه
اکنون بین مسیحیان مشهور است که متی و یوحنا ازحواریون حضرت عیسی، و مرقس و لوقا از شاگردانِ شاگردان مسیح هستند.۳
بر اساس روایت امام رضا _ علیه السلام _ نویسندگان اناجیل اربعه شاگردان شاگردان مسیح _ علیه السلام _ بودهاند با این استدلال که اگر این اناجیل مربوط به عهد اول مسیحیت، یعنی زمان حضور حضرت عیسی بود، در این اناجیل اختلاف وجود نداشت؛ در حالی که جاثلیق در این مناظره، متی و یوحنا را جزء حواریون بیان میکند. البته این تفکر که دو تن از نویسندگان اناجیل از حواریون بودهاند، در زمان اهل بیت بوده است؛ چرا که یعقوبی نیز در معرفی نویسندگان انجیل میگوید: چهار نفری که انجیل را نوشتند، متی، مرقس، لوقا و یوحنا بودهاند که دو تا از آنها جز دوازده حواری بودند و دو تا از غیر آنها.۴
گفتنی است که پژوهشهای اخیر مسیحیت با دیدگاه امام رضا _ علیه السلام _ همخوانی زیادی دارد؛ چرا که امروزه بیشتر محققان بر آناند که هیچ یک از اناجیل همنوا۵
1.. الاحتجاج، ج۲، ص۴۲۰؛ التوحید، ص۴۲۵؛ عیون أخبار الرضا، ج۱، ص۱۶۲.
2.. ر.ک: تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۶۹- ۷۹.
3.. ر.ک: قاموس کتاب مقدس، ص۷۷۲، ۷۸۲، ۷۹۲ و ۹۶۶ – ۹۶۷.
4.. تاریخ یعقوبی، ج۱، ص ۶۹.
5.. اناجیل همنوا، نامی است که به اناجیل متی، مرقس و لوقا از عهد جدید اطلاق میشود. اناجیل مذکور از جهت محتوا، ادبیات و زبان به کار رفته، ساختار جملهها و بندها و ترتیب بیان مطالب، بسیار به هم شبیه هستند و نقطه نظرات مشترکی دارند.