46 ـ بصيرت

1

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِنَّ اللّه‏َ يُحِبُّ الْبَصَرَ النّافِذَ عِندَ مَجيى‏ءِ الشَّهَواتِ، وَالْعَقْلَ الكامِلَ عِندَ نُزولِ الشُّبَهاتِ و يُحِبُّ السَّماحَةَ وَ لَوْ عَلى تَمراتٍ وَ يُحِبُّ الشَّجاعَةَ وَ لَوْ عَلى قَتْلِ حَيَّةٍ؛^۱

۰.خداوند چشم تيز بين هنگام روى آوردن هوا و هوس‏ها، و عقل كامل هنگام آمدن شبهه‏ها را دوست دارد و بخشندگى را هر چند به دانه‏هاى خرما، دوست دارد و شجاعت را اگر چه به كشتن يك مار دوست دارد.

2

امام صادق عليه‏السلام:

۰.اَ لْعالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهْجُمُ عَلَيْهِ اللَّوابِسُ؛^۲

۰.كسى كه به اوضاع زمان خود آگاه باشد، گرفتار هجوم اشتباهات نمى‏شود.

3

امام على عليه‏السلام:

۰.اَلسَّعيدُ مَن وُعِظَ بِغَيرِهِ وَ الشَّقىُّ مَنِ اتَّعَظَ بِهِ غَيرُهُ؛^۳

۰.خوشبخت، كسى است كه از (حال) ديگران عبرت بگيرد و بدبخت، كسى است كه مايه عبرت ديگران واقع شود.

4

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اَلطّابَعُ مُعَلَّقٌ بِقائِمَةِ الْعَرْشِ، فَاِذَا انْتُهِكَتِ الْحُرْمَةُ وَ عُمِلَ بِالْمَعاصى وَ اجْتُرئَ عَلَى اللّه‏ِ بَعَثَ اللّه‏ُ الطّابَعَ فَيَطْبَعُ اللّه‏ُ عَلى قَلْبِهِ فَلا يَعْقِلُ بَعْدَ ذلِكَ شَيْئا؛^۴

۰.مُهر بر پايه عرش آويزان است. هنگامى كه حريم‏ها شكسته و گناه شود و بى‏پروايى نسبت به خداوند انجام گيرد، خداوند مُهر را مى‏فرستد و بر قلب تبهكار مى‏زند و از آن پس، ديگر عقل او چيزى درك نمى‏كند.

5

امام على عليه‏السلام:

۰.لَيْسَ الْعاقِلُ مَنْ يَعْرِفُ الْخَيْرَ مِنَ الشَّرِّ وَ لكِنَّ الْعاقِلَ مَنْ يَعْرِفُ خَيْرَ الشَّرَّيْنِ؛^۵

۰.عاقل، آن نيست كه خوب را از بد تشخيص دهد. عاقل، كسى است كه از ميان دو بد، آن را كه ضررش كمتر است، بشناسد.

6

امام على عليه‏السلام:

۰.اِنَّ مَنْ صَرَّحَتْ لَهُ الْعِبَرُ عَمّا بَيْنَ يَدَيْهِ مِنَ الْمَثُلاتِ حَجَزَتْهُ التَّقْوى عَنْ تَقَحُّمِ الشُّبُهاتِ؛^۶

۰.آن كس كه حوادث عبرت‏آموز روزگار را به چشم ببيند و از آن پند پذيرد، تقوا او را از آلوده شدن به كارهاى شبهه‏ناك باز مى‏دارد.

7

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اِعْتَبِروا يا اُولى الاَْبْصارِ وَ احْمَدُوا اللّه‏َ عَلى ما هَداكُمْ، وَ اعْلَموا اَ نَّكُمْ لا تَخْرُجونَ مِنْ قُدْرَةِ اللّه‏ِ اِلى غَيْرِ قُدْرَتِهِ، وَسَيَرَى اللّه‏ُ عَمَلَكُمْ وَ رَسولُهُ ثُمَّ اِلَيْهِ تُحْشَرونَ، فَانْتَفِعوا بِالْعِظَةِ وَ تَأَدَّبوا بِآدابِ الصّالِحينَ؛^۷

۰.شما اى اهل بصيرت! پند گيريد و خدا را براى اين‏كه هدايتتان كرد، سپاس گوييد و بدانيد كه از قبضه قدرت خداوند، به سوى قدرتى ديگر بيرون نتوانيد رفت، و خدا و فرستاده‏اش، به زودى كردار شما را مى‏بينند و آن‏گاه، در پيشگاه او، گرد آورده مى‏شويد. پس از اندرزها بهره گيريد و ادب شايستگان را داشته باشيد.

8

امام على عليه‏السلام:

۰.ثَلاثٌ فيهِنَّ النَّجاةُ: لُزومُ الْحَقِّ وَ تَجَنُّبُ الْباطِلِ وَ رُكوبُ الْجِدِّ؛^۸

۰.نجات و رستگارى در سه چيز است: پايبندى به حق، دورى از باطل و سوار شدن بر مركب جدّيت.

9 حضرت مسيح عليه‏السلام:

۰.خُذُوا الْحَقَّ مِنْ اَهْلِ الْباطِلِ وَ لا تَأْخُذُوا الْباطِلَ مِنْ اَهْلِ الْحَقِّ، كونوا نُقّادَ الْكَلامِ؛^۹

۰.حق را از اهل باطل فراگيريد و باطل را از اهل حق فرا نگيريد. سخن سنج باشيد.

10

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اللّهُمَّ اِنّى اَعوذُ بِكَ مِنْ... ايثارِ الْباطِلِ عَلَى الْحَقِّ...؛^۱۰

۰.خدايا به تو پناه مى‏برم از اين كه باطل را بر حق ترجيح دهم.