59 ـ فقر

1

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.لَمّا قيلَ لَهُ: اُحِبُّ اَنْ يُوَسَّعَ عَلَىَّ فِى الرِّزْقِ؟ ـ: دُمْ عَلَى الطَّهارَةِ يُوَسَّعَ عَلَيْكَ فِى الرِّزْقِ؛^۱

۰.به رسول خدا صلى‏الله‏عليه‏و‏آله عرض شد: دوست دارم روزيم زياد شود. فرمودند: پيوسته با وضو باش تا روزيت فراوان شود.

2

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِنَّ اللّه‏َ يُحِبُّ اِذا اَنْعَمَ عَلى عَبْدٍ اَنْ يُرى اَثَرُ نِعْمَتِهِ عَلَيْهِ وَ يُبْغِضُ الْبُؤْسَ وَالتَّبَؤُسَ؛^۲

۰.خداوند دوست دارد وقتى به بنده‏اى نعمت داد اثرش در او ديده شود و فقر و تظاهر به فقر را دشمن مى‏دارد.

3

طبرسى:

۰.... و كانَ مِن فِعْلِهِ صلى‏الله‏عليه‏و‏آله اِذا لَبِسَ الثَّوبَ الجَديدَ حَمِدَ اللّه‏َ ثُمَّ يَدعو مِسكينا فَيُعطيهِ القَديمَ، ثُمَّ يَقولُ: ما مِن مُسلِمٍ يَكسو مُسلِما مِن شَمْلِ ثيابِهِ ـ لا يَكْسوهُ اِلاّ لِلّهِ عزَّوَجَلَّ ـ الاّ كانَ فى ضَمانِ اللّه‏ِ عزَّوَجَلَّ و حِرزِهِ و خَيْرِهِ و اَمانِهِ حَيّا و مَيّتا؛^۳

۰.هر وقت رسول اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله لباس جديدى مى‏پوشيدند، خداوند را سپاس مى‏گفتند و سپس بينوايى را مى‏خواستند و لباس قديمشان را به او مى‏دادند و مى‏فرمودند: مسلمانى كه فقط براى رضايت خداوند عزوجل، لباس كهنه خود را به مسلمان فقيرى بدهد، تا هنگامى كه لباس به تن آن فقير است، در پناه و خير و ضمانت خداوند است، چه زنده بماند و چه بميرد.

4

امام على عليه‏السلام:

۰.اِنَّ اللّه‏َ سُبْحانَهُ فَرَضَ فى أمْوالِ الاَْغْنياءِ اَقْواتَ الْفُقَراءِ فَما جاعَ فَقيرٌ اِلاّ بِما مُتِّعَ بِهِ غَنىٌّ، وَ اللّه‏ُ تَعالى سائِلُهُمْ عَنْ ذلِكَ؛^۴

۰.خداوند سبحان غذاى فقرا را در اموال ثروتمندان قرار داده است، پس هيچ فقيرى در دنيا گرسنگى نمى‏كشد مگر اين‏كه ثروتمندى حق او را نداده باشد و خداوند از اغنيا در اين باره خواهد پرسيد.

5

امام موسى كاظم عليه‏السلام:

۰.اَداءُ الاَمانَةِ وَالصِّدْقُ يَجْلِبانِ الرِّزْقَ، وَالْخيانَةُ وَالْكَذِبُ يَجْلِبانِ الفَقْرَ وَ النِّفاقَ؛^۵

۰.اداى امانت و راستگويى روزى را زياد مى‏كند و خيانت و دروغگويى باعث فقر و نفاق مى‏شود.

6

امام سجاد عليه‏السلام:

۰.اَللّهُمَّ... وَصُنْ وَجْهى بِالْيَسارِ وَ لا تَبْتَذِلْ جاهى بِالاِْقْتارِ فَاَسْتَرْزِقَ اَهْلَ رِزْقِكَ وَ اَسْتَعْطىَ شِرارَ خَلْقِكَ، فَاُفْتَتَنَ بِحَمْدِ مَنْ اَعطانى وَ اُبْتَلى بِذَمِّ مَنْ مَنَعَنى وَ اَنْتَ مِنْ دونِهِم وَلىُّ الإِعطاءِ وَ الْمَنْعِ؛^۶

۰.خدايا... با توانگرى آبرويم را نگهدار و به تنگدستى حرمتم را از بين مبر كه بر اثر آن از كسانى روزى بخواهم كه روزى‏خوار تو هستند و از بندگان پست و بدكردار تو عطا و بخشش طلبم و در نتيجه، به ستايش آن‏كه به من بخشيده و نكوهش آن‏كه از من دريغ كرده است، گرفتار شوم. حال آن‏كه بخشيدن و نبخشيدن در حقيقت به دست توست.

7

پيامبر صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:

۰.اِنَّ خيارَكُمْ اُولُوا النُّهى، قيلَ: يا رَسولَ اللّه‏ِ، وَ مَنْ اُولُوا النُّهى؟ قالَ: هُم اُولُوا الاَْخْلاقِ الحَسَنَةِ وَ الاَْحلامِ الرَّزينَةِ وَ صِلَةِ الاَْرْحامِ وَ البَرَرَةُ بِالاُْمَّهاتِ وَ الاْباءِ وَ الْمُتَعاهِدينَ لِلْفُقَراءِ وَ الْجيرانِ وَ الْيَتامى وَ يُطْعِمونَ الطَّعامَ وَ يُفْشونَ السَّلامَ فِى الْعالَمِ وَ يُصَلّونَ وَ النّاسُ نيامٌ غافِلونَ؛^۷

۰.«بهترين شما صاحبان عقل هستند». گفته شد: «اى رسول خدا! صاحبان عقل، چه كسانى‏اند؟». فرمودند: آنان كه داراى اخلاق خوب‏اند، بردبار و باوقارند، صله رحم مى‏نمايند، به پدران و مادران نيكى مى‏كنند، به فقرا، همسايگان و يتيمان رسيدگى مى‏نمايند، اطعام مى‏كنند، آشكارا به همه سلام مى‏كنند و هنگامى كه مردم در خواب و غافلند، نماز (نماز شب) مى‏گذارند.

8

لقمان حكيم عليه‏السلام:

۰.يا بُنَىَّ اجْعَلْ غِناكَ فى قَلْبِكَ وَ اِذَا افْتَقَرْتَ فَلاتُحَدِّثِ النّاسَ بِفَقْرِكَ فَتَهُونَ عَلَيْهِمْ وَ لكِنِ اسْأَلِ اللّه‏َ مِنْ فَضْلِهِ؛^۸

۰.فرزندم! بى‏نيازى را در دل و جانت قرار ده و چون محتاج شدى به مردم مگو كه در نزد آنان حقير مى‏شوى، بلكه از فضل خداوند بخواه.

9

لقمان حكيم عليه‏السلام:

۰.يا بُنَىَّ تَوَكَّلْ عَلَى اللّه‏ِ ثُمَّ سَلْ فِى النّاسِ مَنْ ذَا الَّذى تَوَكَّلَ عَلَى اللّه‏ِ فَلَمْ يُكْفَ؛^۹

۰.فرزندم! بر خدا توكل كن و آنگاه از مردم سؤال كن: چه كسى بر خدا توكل كرد و خدا او را كفايت نكرد.

10

امام على عليه‏السلام:

۰.مَنْ جَعَلَ الْحَمْدَ خِتامَ النِّعْمَةِ جَعَلَهُ اللّه‏ُ سُبْحانَهُ مِفْتاحَ الْمَزيدِ؛^۱۰

۰.هر كس شكر خدا را پايان نعمت قرار دهد، خداوند سبحان آن شكر را كليد افزايش نعمت‏ها قرار خواهد داد.