با مفاهیم فلسفی اخلاق از دریچه نگاه فیلسوفان یونان صورت پذیرفته باشد، اثرپذیری شدید آنها از مبانی و چارچوب‌های این فلسفه، چندان غیر طبیعی به نظر نمی‌رسد.
در دوره‌های گذشته که هنوز دانشی به نام فلسفه اخلاق در میان دانشمندان مسلمان شناخته نشده بود، دیدگاه‌های آنان در مسائل این دانش نوظهور را باید از میان مطالب پراکنده و سخنانی که در توصیه‌های اخلاقی یا مباحث کلامی و فلسفی مطرح کرده بودند، به دست آورد. در برخی دوره‌ها، در مباحث دانش اصول فقه نیز به مبنای حسن و قبح افعال و ملاک آن توجه شده است.۱ اما از حدود نیم قرن پیش، فلسفه اخلاق و مسائل بنیادین آن از طریق آثار فیلسوفان مغرب‌زمین در جوامع اسلامی شناخته شد و گروهی از محققان مسلمان را به پژوهش‌های تخصصی در این زمینه واداشت. این تحقیقات _ که هم در حوزه‌های علمی شیعه و هم در جهان عرب و اهل سنت انجام پذیرفته است _ راه را برای بررسی‌های دقیق‌تر هموار می‌کند و در مسائلی چون معیار فعل اخلاقی، امکان دست‌یابی به پاسخ‌هایی دقیق‌تر را فراهم می‌سازد.
علامه محمد حسین طباطبایی،۲ علامه محمد تقی جعفری،۳ استاد مهدی حایری یزدی،۴ استاد شهید مرتضی مطهری،۵ استاد عبدالله جوادی آملی،۶ آیت‌الله جعفر سبحانی۷ و آیت‌الله محمد تقی مصباح یزدی۸ از جمله عالمان معاصر شیعه به شمار می‌روند که در آثار خود به مباحث فلسفه اخلاق و موضوع معیار فعل اخلاقی پرداخته و دیدگاه‌های متنوعی را در این باره ارائه کرده‌اند. فطری بودن رفتارهای اخلاقی، ضروری بودن رابطه این رفتارها با انسان، هماهنگی و مسانخت با جنبه علوی وجود آدمی، تلائم با بعد ملکوتی، تأثیر در کمال نفس و قرب الهی، از جمله دیدگاه‌های بیان شده از سوی این
1.. به عنوان نمونه می‌توان از تلاش‌های محقق اصفهانی و مرحوم مظفر در این زمینه یاد کرد. در این باره ر.ک: نهایة الدرایة فی شرح الکفایة، ج۱، ص۲۹۷؛ اصول الفقه، ج۱، ص۲۰۱.
2.. ر.ک: اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج۲، ص۲۰۳؛ «رابطه دین و اخلاق از نظر علامه طباطبایی»؛ المیزان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۰ و ج ۱، ص۳۵۵ - ۳۵۹ و ج ۱۹، ص۲۶۹ - ۲۷۲.
3.. ر.ک: «درآمدی بر اخلاق‌شناسی حکمی و فلسفی استاد محمد تقی جعفری»؛ سرگذشت اندیشه‌ها، ص۵۷؛ ترجمه و تفسیر نهج البلاغه، ج۷، ص۲۴۸.
4.. ر.ک: «تأملی در کاوش‌های عقل عملی (فلسفه اخلاق) از منظر استاد حایری یزدی».
5.. ر.ک: اصول فلسفه و روش رئالیسم، ص۲۰۳؛ فلسفه اخلاق، ص۱۴۴؛ نقدی بر مارکسیسم، ص۲۴۹؛ اسلام و نیازهای زمان، ج۱، ص۲۰۸؛ تعلیم و تربیت در اسلام، ص۷۰.
6.. فلسفه حقوق بشر، ص۲۸؛ تسنیم (تفسیر قرآن کریم)، ج۵، ص۳۸۷.
7.. حسن و قبح عقلی یا پایههای اخلاق جاودان، ص۶۲؛ «فطرت پایگاه ارزش‌های اخلاقی».
8.. فلسفه اخلاق (دروس فلسفه اخلاق)، ص۲۶ و ص۱۶۰.
