4. حدیث در مرحله آغازین
سلمان فارسی رامهرمزی (م حدود 33ق) اولین محدث خوزستانی است. سلمان را برخی اهل منطقه جی اصفهان دانسته‌اند، اما در صحیح البخاری، سلمان از مردم رامهرمز معرفی شده است.۱ ابن‌اثیر (م630ق)۲ و ابن حجر عسقلانی (م852ق)۳ و ابن عبدالبرّ (م463ق) رامهرمزی بودن سلمان را ترجیح می‌دهند و بعد از این که سلمان را دارای اصالتی رامهرمزی می‌دانند، می‌گویند: «و گفته‌اند که سلمان از اصفهان بوده است». حتی ابن عبدالبر قریه جی را بخشی از رامهرمز می‌داند.۴ در کتب اربعه شیعه چهارده حدیث به واسطه سلمان نقل شده است که در بحار الانوار تعداد آنها بیشتر است و مضمون آنها بیشتر در باره قرآن، ولایت، علم پیامبر و امام علی _ علیهما السلام _ و زهد و... است. از سلمان فتوایی در باره صید نقل شده که در کتب فقهی موجود است.۵ در منابع روایی اهل سنت نیز شصت حدیث از سلمان نقل شده است.۶
وی مجموعه‌ای از احادیث امیرالمؤمنین _ علیه السلام _ را با نام حدیث جاثلیق جمع‌آوری کرده که شرح حال مناظره کاتولیک رومی با ابو بکر و امام علی _ علیه السلام _ است.۷ حدود هفتاد حدیث در موضوع تفسیر آیات قرآن از سلمان گزارش شده است. سلمان در تسلیم شدن مردم مداین با گفت و گو و بدون جنگ و نیز در طراحی و ساخت شهر کوفه نقشی اساسی داشت.۸
نامه نگاری با امامان و دریافت جواب آنان نیز از نوشته‌های اولیه این دوره است که معمولاً در موضوعی خاص بود. نامه عبدالله نجاشی (قرن 2) والی اهواز به امام صادق _ علیه السلام _ و پاسخ ایشان با نام الأهوازیه در موضوع فقه و اخلاق از این نوشته‌هاست. شهید ثانی همه متن این نامه را در کشف الریبه آورده است.۹
1.. صحیح البخاری، ج۴، ص۲۷۰.
2.. أسد الغابة، ج۲، ص۳۲۸.
3.. الاصابه، ج۳، ص۱۱۹.
4.. الاستیعاب، ج۲، ص۶۳۴.
5.. الکافی، ج۶، ص۲۰۴؛ التهذیب، ج۹، ص۲۴؛ السنن الکبری، ج۹، ص۲۳۷.
6.. الأعلام، ج۳، ص۱۱۲.
7.. الامالی، ص۲۱۸ - ۲۲۱؛ الفهرست، ص۸۱؛ بحار الانوار، ج۱۰، ص۵۴ - ۵۷؛ الذریعه، ج۶، ص۳۷۶؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱، ص۱۲۰.
8.. الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۶، ص۳۷۶؛ بحار الانوار، ج۱۰، ص۵۴؛ تاج التراجم فی طبقات الحنابله، ص۳ - ۴؛ سلمان فارسی، ص۱۷۱.
9.. کشف الریبه، ص۸۶ - ۹۶.
