احادیث داستانی نصیحت بازاریان

امیرالمومنین(ع) در بازار حضور می یافت و بازاریان را به تقوای الهی دعوت می کرد.

الإمام الباقر(ع):

کانَ أمیرُ المُؤمِنینَ(ع) بِالکوفَةِ عِندَکم یغتَدی کلَّ یومٍ بُکرَةً مِنَ القَصرِ، فَیطوفُ فی أسواقِ الکوفَةِ سوقا سوقا ومَعَهُ الدِّرَّةُ عَلی عاتِقِهِ، وکانَ لَها طَرَفانِ، وکانَت تُسَمَّی السَّبیبَةَ. فَیقِفُ عَلی أهلِ کلِّ سوقٍ فَینادی: یا مَعشَرَ التُّجّارِ، اتَّقُوا اللّهَ عز و جل!

فَإِذا سَمِعوا صَوتَهُ(ع) ألقَوا ما بِأَیدیهِم وأَرعَوا إلَیهِ بِقُلوبِهِم وسَمِعوا بِآذانِهِم، فَیقولُ(ع):

قَدِّمُوا الاِستِخارَةَ، وتَبَرَّکوا بِالسُّهولَةِ، وَاقتَرِبوا مِنَ المُبتاعینَ، وتَزَینوا بِالحِلمِ، وتَناهَوا عَنِ الیمینِ، وجانِبُوا الکذِبَ، وتَجافَوا عَنِ الظُّلمِ، وأَنصِفُوا المَظلومینَ، ولا تَقرَبُوا الرِّبا، وأَوفُوا الکیلَ وَالمیزانَ ولا تَبخَسُوا النّاسَ أشیاءَهُم، ولا تَعثَوا فِی الأَرضِ مُفسِدینَ[۱].

فَیطوفُ(ع) فی جَمیعِ أسواقِ الکوفَةِ ثُمَّ یرجِعُ فَیقعُدُ لِلنّاسِ.[۲]

امام باقر(ع):

امیر المؤمنین(ع) در کوفه و نزد شما (مردم) هر روز بامدادان از دارالاماره برون آمده، و تازیانه بر دوش در تک تک بازارهای کوفه می گشت، تازیانه دو زبانه ای به نام سَبیبه و بر سر هر بازار می ایستاد و ندا در می داد: «ای گروه بازرگانان! از خدا پروا کنید».

آن گاه که ندای آن حضرت(ع) را می شنیدند، هر آن چه را در دست داشتند، می انداختند و به سخن حضرت دل می سپردند و با گوش هاشان سخنش را می شنیدند. امام می فرمود: «نخست از خدا خیر بخواهید؛ سپس با آسان گیری (بر مردم) به برکت روی آورید؛ خود را به خریداران نزدیک (و ایشان را جذب) کنید؛ با مُدارا زینت یابید؛ از سوگندخوری بپرهیزید؛ از ناراستی دوری کنید؛ از ستم ورزی کناره گیرید؛ دادِ ستمدیدگان را بدهید؛ به ربا نزدیک نشوید؛ پیمانه و ترازو را تمام دهید؛ از مردم کالاهاشان را مکاهید (کم فروشی نکنید) و در زمین به تباهکاری مپویید». آن گاه، در همه بازارچه های کوفه می گشت و سپس بازگشته، در میان مردم جلوس می فرمود.


[۱]. اقتباس من آیة ۸۵ من سورة الأعراف وآیة ۸۵ من سورة هود.

[۲]. الکافی: ج ۵ ص ۱۵۱ ح ۳، تهذیب الأحکام: ج ۷ ص ۶ ح ۱۷، الأمالی للمفید: ص ۱۹۷ ح ۳۱ کلّهاعن جابر، کتاب من لا یحضره الفقیه: ج ۳ ص ۱۹۳ ح ۳۷۲۶ من دون إسنادٍ إلی الإمام الباقر(ع)، الأمالی للصدوق: ص ۵۸۷ ح ۸۰۹ عن محمّد بن قیس عنه(ع) والثلاثة الأخیرة نحوه، دانشنامه قرآن و حدیث، ج ۱۷، ص ۳۱۴.